Iris unguicularis POIR.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Monocots

Τάξη: Asparagales

Οικογένεια: Iridaceae

Γένος: Iris

Είδος: Ι. Unguicularis

Συνώνυμα: Iris stylosa

Άλλα ονόματα: Algerian iris

Jean Louis Marie Poiret (1755 – 1834). Γάλλος κληρικός, βοτανολόγος και εξερευνητής.

Iris: Από την ελληνική λέξη Ίριδα.

Unguicularis: Με νύχι.

Η Iris unguicularis, ή Αλγερινή Ίριδα, ανήκει στην οικογένεια Iridaceae (Ίριδες) που αποτελείται από πολύ γνωστά φαρμακευτικά και καλλωπιστικά είδη. Περισσότερα για τις ίριδες στο http://oakspirits.blogspot.gr/2014/02/iris.html.

 

Την συναντάμε από τις αρχές του Ιανουαρίου έως τον Μάρτιο, στην Έλλάδα, τη Δυτική Συρία, την Τουρκία και την Τυνησία.

Το άνθος της είναι χρώματος μωβ με μια κίτρινη κεντρική ζώνη, και έχει εξαμελές στεφανοειδές περιγόνιο με τρεις ανθήρες. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή, χαρακτηριστικό του γένους της.

Η Iris unguicularis είναι γνωστό καλλωπιστικό φυτό, και μπορεί να το προμηθευτεί κανείς από φυτώρια ή το Internet.

Arbutus unedo L. (Κουμαριά)

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Ericales

Οικογένεια: Ericaceae

Γένος: Arbutus

Είδος: A. unedo

 

Συνώνυμα: Arbutus cassinifolia Steud, Arbutus crispa Hoffmans, Arbutus cromii auct.

Άλλα ονόματα: Arbousier, Westlicher Erdbeerbaum, Chruścina jagodna, Земляничное дерево крупноплодное, λαγομηλιά, μάρε, κουμαριά, Killarney, strawberry tree.

Η κουμαριά (Arbutus unedo L.) είναι αειθαλής όμορφος θάμνος ή μικρό δέντρο. Το ύψος της κουμαριάς σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ξεπεράσει τα 5 μέτρα. Συναντάται στη λεκάνη της Μεσογείου, στη δυτική και κεντρική Ευρώπη.

Έχει σκληρά, οδοντωτά, δερματώδη φύλλα σκούρου πράσινου χρώματος με ελλειψοειδές σχήμα, και διατάσσονται πάνω στον βλαστό σε σπειροειδή διάταξη.

Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, έχουν καμπανοειδές σχήμα και λευκό ή ρόδινο χρώμα, τυπικά της οικογένειας των ερικοειδών (Ericaceae).

Έχει σαρκώδη καρπό (δρύπη). Σε πρώιμο στάδιο έχει κίτρινο χρώμα ενώ στην ωριμότητα βαθύ κόκκινο.

Οι κουμαριές έχουν το χαρακτηριστικό ότι πάνω στο ίδιο δέντρο μπορούμε να δούμε άνθη και καρπό ταυτόχρονα.

  Οι καρποί της κουμαριάς χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μαρμελάδων και λικέρ. Στην Πορτογαλία, από τους καρπούς της Κουμαριάς παράγεται το μπράντι Medronho.

Στην Ελλάδα σε πολλά χωριά που δεν είχαν σταφύλια, για να εξασφαλίσουν το τσίπουρο της χρονιάς, αποστάζαν κούμαρα. Το τσίπουρο από κούμαρα, παρόλο που δεν θεωρείται καλής ποιότητας, έχει ακόμα φανατικούς οπαδούς.

Η κουμαριά χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς.

Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα, ο φλοιός, η ρίζα και ο καρπός του.

Χρησιμοποιείται στη θεραπεία των παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος, της δυσεντερίας και της διάρροιας, και είναι στυπτικά και διουρητικά.

Τα φύλλα της περιέχουν την ουσία κουμαρίνη. Είναι μια χημική ουσία που την συναντάμε και στο φυτό Cinnamomum cassia (κανέλα της Κίνας). Η ουσία αυτή χρησιμοποιείται σε αρώματα και ενυδατικές κρέμες μαλλιών (contitioners). Σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί βλάβες στο συκώτι και τα νεφρά.

Μια άλλη ουσία που περιέχεται στους καρπούς της κουμαριάς είναι και η αρβουτίνη (arbutin). Είναι μια φυτοχημική ουσία, (γλυκοσίδιο), που χρησιμοποιείται σε προϊόντα λεύκανσης του δέρματος.

Είναι περιζήτητο καλλωπιστικό δέντρο και πολύ χρήσιμο για τη μελισσοκομία.

Από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο, ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες, οι μέλισσες ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν, όσον το δυνατό καλύτερα, τους δύσκολους μήνες του χειμώνα. Για να γίνει αυτό πρέπει να έχουν τις κατάλληλες προμήθειες και τον ανάλογο πληθυσμό έγκαιρα, έτσι ώστε να ξεκινήσουν δυναμικά την άνοιξη. Όλα αυτά μπορούν να τα πετύχουν μόνο εάν υπάρχει καλή ανθοφορία το φθινόπωρο.

Τα άνθη της κουμαριάς βοηθάνε πολύ στην επέκταση του γόνου, (εάν οι κλιματολογικές συνθήκες το επιτρέψουν), και δυναμώνει τα μελίσσια που θα εκμεταλλευτούν την ανθοφορία της.

Πολλοί μελισσοκόμοι επιλέγουν να τρυγήσουν αυτό το μέλι.

Το μέλι κουμαριάς έχει σκούρο χρώμα, υπόπικρη γεύση και κρυσταλλώνει γρήγορα.

Sternbergia lutea KER GAWL. ex SCHULT.F

Sternbergia lutea KER GAWL. ex SCHULT.F

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Monocots

Τάξη: Asparagales

Οικογένεια: Amaryllidaceae

Γένος: Sternbergia

Είδος: lutea

Sternbergia: Προς τιμήν του Kaspar maria von Sternberg (1761-1838). Τσέχος βοτανολόγος και παλαιοντολόγος.

lutea: κίτρινη.

Η Sternbergia lutea είναι πολυετές φυτό και ανήκει στην οικογένεια των Αμαρυλλιδών (Amaryllidaceae). Μεγάλη οικογένεια φυτών που περιλαμβάνει 2.164 είδη φυτών και 79 γένη, πολλά από τα οποία είναι φαρμακευτικά.

Η Sternbergia lutea μοιάζει πολύ στην εμφάνιση με κρόκο, αλλά δεν έχει καμία απολύτως σχέση (οι κρόκοι ανήκουν στην οικογένεια iridaceae).

Είναι βολβώδες φυτό, το άνθος του έχει έξι κίτρινα τέπαλα και έξι κίτρινους στήμονες με πορτοκαλί ανθήρες. Τα φύλλα της είναι γραμμοειδή, τυπικά της οικογένειας που ανήκει.

 

Τη συναντάμε κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου, αλλά και σε χώρες όπως η Γαλλία, η Τουρκία και η Βουλγαρία.

Η οικογένεια Amaryllidaceae είναι γνωστή για τα αλκαλοειδή που διαθέτουν όλα τα γένη της. Τα αλκαλοειδή αυτά είναι πολύ σημαντικά για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Η Sternbergia lutea, σύμφωνα με έρευνες του τμήματος βιολογίας του πανεπιστήμιου της Νάπολη, περιέχει τα εξής αλκαλοειδή :

lycorine, tazettine, hyppoeastrine, heamanthidine, galanthamine, galanthine, hypamine, sternbergine.

Είναι όμορφο φυτό γι' αυτό και χρησιμοποιείται και ως καλλωπιστικό.

Είναι μελισσοκομικό φυτό.

Campanula versicolor Andrews

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Asterales

Οικογένεια: Campanulaceae

Γένος: Campanula

Είδος: C. versicolor 

Andrews

Campanula: Υποκοριστικό της καμπάνας (καμπανούλα).

Versicolor: Ποικιλόχρωμη.

H Campanula versicolor ανήκει στην οικογένεια Campanulaceae (Καμπανούλες). Μεγάλη οικογένεια φυτών, η οποία περιλαμβάνει 2.385 είδη και 88 γένη. Στην Ελλάδα υπάρχουν 70 είδη.

H Campanula versicolor είναι πολυετές φυτό, με ωοειδή-λογχοειδή φύλλα και δερματώδη υφή. Έχει ερμαφρόδιτα άνθη με πέντε ιώδη πέταλα, χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικογένειάς της.

Τη συναντάμε στη νοτιοανατολική Ευρώπη, (Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία, Ελλάδα), σε ασβεστολιθικές βραχώδεις τοποθεσίες και σχισμές βράχων συνήθως με νότιο προσανατολισμό.

Στα μέρη μας ανθίζει από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου.

Είναι μελισσοκομικό φυτό, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως καλλωπιστικό σε τοίχους και σε βραχόκηπους.

Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων για την ελληνική φύση “Φιλότης”, στην Ελλάδα δεν θεωρείται απειλούμενο είδος. Αντίθετα, σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Βουλγαρία, βρίσκεται σε καθεστώς προστασίας.

Delphinium peregrinum L.

Delphinium peregrinum L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα:Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη:Ranunculales

Οικογένεια:Ranunculaceae

Γένος: Delphinium

Είδος: D. peregrinum L

Delphinium : Από το δελφίνι, λόγω της ομοιότητας του σχήματος του.

Peregrinum : Ξενικό.

Άλλα ονόματα: Λιναρήθρα, λαγός.

 

Το Delphinium peregrinum L. ανήκει στην οικογένεια Ranunculaceae (ρανουγκουλίδες). Το γένος Delphinium περιλαμβάνει 365 είδη.
Το Delphinium peregrinum L. έχει πολύ χαρακτηριστικό λουλούδι σκούρου μωβ χρώματος, με μεγάλο πλήκτρο στο πίσω μέρος του άνθους και παλαμοσχιδή φύλλα.

Το συναντάμε ανθισμένο Ιούνιο και Ιούλιο.

Όλο το φυτό είναι δηλητηριώδες, περιέχει ομάδες αλκαλοειδών ως άμυνα ενάντια στους εχθρούς του.

Η τοξικότητα του φυτού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία του φυτού και το έδαφος.

Όλα τα είδη του γένους Delphinium χρησιμοποιούνται ως καλλωπιστικά φυτά.

Salvia sclarea L.(Αϊ Γιάννης)

Salvia sclarea L.(Αϊ Γιάννης)

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Lamiales

Οικογένεια: Lamiaceae

Γένος: Salvia

Είδος: S. sclarea L.

'Αλλα ονόματα: Αϊ Γιάννης, Αγιαννίτης, Γοργογιάννης.

Η Salvia sclarea είναι είδος τους γένους των φασκόμηλων ( Salvia).

Είναι ιθαγενές της νότιας Ευρώπης και καλλιεργείται πλέον σε πολλές χώρες,

ειδικά στη Μεσόγειο και την κεντρική Ευρώπη.

Είναι πολυετές φυτό, ύψους έως ένα μέτρο, τα άνθη του φέρουν βράκτια φύλλα χρώματος άσπρου με αποχρώσεις του ροζ. Τα άνθη του έχουν ανοιχτό μωβ χρώμα με αποχρώσεις του άσπρου στο χείλος τους.

Έχει βλαστό τετραγωνικής διατομής, και τα φύλλα του βρίσκονται στη βάση του βλαστού. Έχει τριχωτά μεγάλα φύλλα με τεθλασμένη επιφάνεια και έντονες νευρώσεις.

 

Η Salvia sclarea είναι γνωστό θεραπευτικό φυτό από πολύ παλιά, αναφορές σε αυτό βρίσκουμε στον Διοσκουρίδη και στον Πλίνιο.

Έχει αντισπασμωδικές, τονωτικές, αντικαταθλιπτικές, αφροδισιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαταραχών του στομάχου και των νεφρών.

Είναι κατευναστικό βότανο, που βοηθά στην ανακούφιση από τους πόνους της περιόδου και προβλημάτων της εμμήνου ρύσεως.

Το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στην αρωματοθεραπεία και στην βιομηχανία τροφίμων.

Είναι μελισσοκομικό φυτό.

Melissa officinalis L.

Περιγράφηκε πρώτη φορά από τον Carl Linnaeus (1707 – 1778) γνωστός και ως Carl von Linné, Σουηδός βοτανολόγος, ιατρός, ζωολόγος, ιδρυτής της διωνυμικής ονοματολογίας και θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης.

Melissa officinalis L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Lamiales

Οικογένεια: Lamiaceae

Γένος: Melissa

Είδος: M. officinalis

 

Άλλα ονόματα:μελισσόχορτο, μελισσοβότανο, μέλισσα, αγριομέλισσο, κιτροβάλσαμο, Lemon Balm, Sweet Balm, Bee Balm, Baume, Melisse, Melissa, Herbe citron,Cedronella, citraria.

 

Melissa: Από την μέλισσα

officinalis: Φαρμακευτική

 

Η Melissa officinalis ή, όπως είναι πιο γνωστό, το μελισσόχορτο, είναι ένα από τα πιο γνωστά βότανα στην Ελλάδα. Είναι ιθαγενές φυτό της Μεσογείου και βρίσκεται διάσπαρτο σε όλη την Ελλάδα. Ανθίζει το καλοκαίρι από τα τέλη Ιουνίου.

Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae, (χειλανθών), οικογένεια που περιλαμβάνει πολλά σημαντικά βότανα (μέντα, ρίγανη, φασκόμηλο, λεβάντα, και πολλά άλλα ).

Είναι φυτό πολυετές, ποώδες, με ύψος έως και ένα μέτρο. Ο βλαστός του είναι τετραγωνικής διατομής, τα φύλλα του είναι ωοειδή οδοντωτά και στην βάση καρδιόσχημα και επαλλάσσονται σταυροειδώς. Τα φύλλα του κατά την περίοδο της άνθισης μικραίνουν. Τα άνθη του είναι λευκά με τέσσερις λευκούς στήμονες, χαρακτηριστικά της οικογένειας Lamiaceae.

Melissa officinalis L.

 

Το μελισσόχορτο περιέχει μεταξύ άλλων τα εξής συστατικά:

Κιτράλη, κιτρονελάλη, οξικό οξύ, εστέρα ευγενόλης, γερανιόλη, πολυφαινόλες, τανίνες, φυτικές χρωστικές, ροζμαρινικό οξύ, τριτερπενοειδή, καριοφυλήνη, μονοτερπενοείδη γλυκοσίδια, λιναλοόλη, θυμόλη

Είναι γνωστό ως φυτό που χαρίζει μακροζωία, φήμη που ίσως να οφείλεται στο ότι πολλά από τα συστατικά του έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Είναι πλούσιο σε αιθέρια έλαια (κιτράλη,κιτρονελάλη, γερανιόλη, λιναλόλη).

Η κιτρονελάλη είναι ουσία που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στη σαπωνοποιία. Σύμφωνα με έρευνες έχει αντιμυκητιακές, ηρεμιστικές,

αντικαταθλιπτικές και εντομοαπωθητικές ιδιότητες.

Το μελισσόχορτο έχει έντονη μυρωδιά λεμονιού που οφείλεται στην κιτράλη,

(κιτράλη α, κιτράλη β), ουσίες που χρησιμοποιούνται σαν συστατικά στην αρωματοποιία και έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Η γερανιόλη έχει επίσης εντομοαπωθητικές ιδιότητες το οποίο όμως δεν ισχύει στην περίπτωση των μελισσών. Οι μέλισσες εκκρίνουν γερανιόλη για να σημαδεύουν την είσοδο της φωλιάς τους αλλά και τα φυτά από τα οποία παίρνουν το νέκταρ και τη γύρη.

Το έλαιό του χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία για τη θεραπεία αλλεργιών και εκζεμάτων.

Το μελισσόχορτο έχει επουλωτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται σε σκευάσματα για τα τσιμπήματα των εντόμων (συνδυάζεται πολύ καλά με το φασκόμηλο και το θυμάρι) . Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε για τσιμπήματα σκορπιών, εντόμων, και σε περιπτώσεις ανθρώπων που τους έχει δαγκώσει σκύλος.

Βοηθάει στην αντιμετώπιση της υπέρτασης, σε περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και μελαγχολίας, και είναι διεγερτικό και τονωτικό για όλο το σώμα. Είναι αντιφυσητικό και χωνευτικό, ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιπτώσεις δυσπεψίας και τυμπανισμού της κοιλιάς.

 

Melissa officinalis L.

 

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το μελισσόχορτο έχει χρησιμοποιηθεί στην αρωματοποιία και αρωματοθεραπεία.

Τον 14ο αιώνα οι μοναχές του Τάγματος των Αδελφών της Παναγίας του όρους Καρμέλ, στο αβαείο του St. just, (wikipedia), παρασκεύασαν ένα φυτικό τονωτικό, καταπραϋντικό νευρικών διαταραχών και αποσμητικό, που έγινε γνωστό με το όνομα carmelite water. Βασικό συστατικό του προϊόντος είναι το μελισσόχορτο (Melissa officinalis). Πολύ χρήσιμο προϊόν, αν σκεφθεί κανείς ότι οι άνθρωποι πλένονταν πολύ σπάνια εκείνη την εποχή. Το προϊόν πωλείται και σήμερα (συνταγές μπορεί να βρει κανείς στο διαδίκτυο).

Στη βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιείται για αρωματισμό πολλών τροφών και ποτών.

Το μελισσόχορτο καλλιεργείται για διάφορες χρήσεις σε πολλές περιοχές του κόσμου.

Στη μελισσοκομία είναι πολύ σημαντικό φυτό, διότι περιέχει πολύ νέκταρ και οι μέλισσες το προτιμούν. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω περιέχει γερανιόλη, ουσία που εκκρίνουν οι μέλισσες, για αυτό άλλωστε από παλιά το χρησιμοποιούσαν για να προσελκύουν αφεσμούς (βλέπε και Σμηνουργία).