Echinops sphaerocephalus L.

Echinops sphaerocephalus L.

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Eudicots

Οικογένεια: Asteraceae

Γένος: Echinops

Είδος: Echinops sphaerocephalus L.

'Αλλα ονόματα: Great globethistle, Valkopallo-ohdake, Échinops à tête ronde, Boulette à grosse tête, Мордовник шароголовый, Kogeldistel, Arctic Glow.

 

Το είδος Echinops sphaerocephalus L. ανήκει στη μεγάλη οικογένεια φυτών Asteraceae (Compositae).

Είναι ένα όμορφο, πολυετές φυτό, που συχνά το συναντάμε και σε κήπους ως καλλωπιστικό.

Echinops sphaerocephalus L.

 

Το ύψος του ξεπερνάει τα πενήντα εκατοστά και το συναντάμε σε πετρώδεις τοποθεσίες, κυρίως στη νότια Ευρώπη και δυτική Ασία.

 

Lonicera etrusca Santi

Βασίλειο: Plantae
Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Eudicots

Τάξη: Dipsacales
Οικογένεια: Caprifoliaceae

Γένος: Lonicera

Είδος: Lonicera etrusca Santi.

Άλλα ονόματα: Άγριο αγιόκλημα, Etruscan honeysuckle, Etruskikuusama, Chèvrefeuille de Toscane, Madreselva, Жимолость этрусская.

Το είδος Lonicera etrusca είναι γνωστό στην Ελλάδα ως άγριο αγιόκλημα.

Είναι φυλλοβόλο, πολυετές και αναριχητικό φυτό, με ευωδιαστά άνθη, χαρακτηριστικά του γένους που ανήκει.

Το συναντάμε σε άκρες δρόμων και ξέφωτα δασών στο νότιο τμήμα της Κεντρικής Ευρώπης, και στη Μεσόγειο.

Συχνά χρησιμοποιείται σαν καλλωπιστικό φυτό.

Myosotis ramosissima ROCHEL

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Boraginaceae

Γένος: Myosotis

Είδος: Myosotis ramosissima ROCHEL

Myosotis: Μυς + ώτα (αυτιά του ποντικιού).

Ramosissima: Πολύκλαδος

Άλλα ονόματα: Μη με λησμόνει, Mäkilemmikki, Myosotis rameux, Hügel-Vergissmeinnicht, Early forget-me-not, Bakke-Forglemmigej, Ruw vergeet-mij-nietje.

Το Myosotis ramosissima ανήκει στο γένος Myosotis και στην οικογένεια Boraginaceae. Το γένος Myosotis, σύμφωνα με το Plant List, περιλαμβάνει 503 είδη (περιλαμβάνει και συνώνυμα).

Το Myosotis ramosissima είναι ετήσιο φυτό, το ύψος του οποίου μπορεί να φτάσει τους 30 με 40 πόντους. Το άνθος του είναι πολύ μικρό, 1-1,5 χιλιοστά. Είναι ενδημικό φυτό της Μεσογείου, και το συναντάμε σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές.

Euphorbia myrsinites L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Malpighiales

Οικογένεια: Euphorbiaceae

Γένος: Euphorbia

Είδος: E. myrsinites L.

Euphorbia: Προς τιμήν του αρχαίου Έλληνα ιατρού Εύφορβου, θεραπευτή του βασιλιά Juba ΙΙ της Νουμιδίας.

Myrsinites : Από το αρχαίο Ελληνικό μυρσινίτης εξαιτίας της ομοιότητάς του με την μυρτιά (Διοσκουρίδης).

Άλλα ονόματα: Γαλατσίδα, Euphorbe de Corse, Молочай миртолистный, Walzen-Wolfsmilch.

 

Άλλη μια γαλατσίδα της οικογένειας Euphorbiaceae. Η Euphorbia myrsinites είναι αειθαλές φυτό της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της μικράς Ασίας.

Χρησιμοποιείται σαν καλλωπιστικό φυτό σε κήπους.

Όλο το φυτό είναι δηλητηριώδες και μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στο δέρμα.

Bellis perennis L.

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Asteraceae

Γένος: Bellis

Είδος: Bellis perennis L.

Bellis: Όμορφο.

Perennis: Αιωνόβιος.

Άλλα ονόματα: Μαργαρίτα, English daisy, daisy, Nurmikaunokainen, Pâquerette, Gänseblümchen, Pratolina comune, părăluţe, Margarita, Almindelig Tusindfryd, Маргаритка многолетняя, Madeliefje, Koyungözü.

Το Bellis perennis είναι η κοινή μαργαρίτα, κλασσικό είδος της οικογένειας

Asteraceae. Είναι πολυετές φυτό, ιθαγενές της δυτικής, κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, με εξάπλωση στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.

Bellis perennis L.

Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 20 εκατοστά, τα φύλλα του βρίσκονται στη βάση του φυτού και σχηματίζουν ρόδακα.

Η άνθισή του ξεκινάει τον Φεβρουάριο και διαρκεί πολλούς μήνες.

Bellis perennis L.

Χρησιμοποιείται σαν αλοιφή η κατάπλασμα για την καταπολέμηση σχεδόν κάθε είδους πληγών, μωλώπων και τραυματισμών και προβλημάτων του δέρματος.

Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως αντιβηχικό στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, νεφρικών διαταραχών, ελκών του στόματος.

Είναι καλλωπιστικό φυτό.

Ulmus minor Mill. (φτελιά ή καραγάτσι)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Ulmaceae

Γένος: Ulmus

Είδος: Ulmus minor Mill.

 

Συνώνυμα: Ulmus campestris

Άλλα ονόματα: Φτελιάς, πτελέα, καραγάτσι, English elm, Gladde iep, Petit orme. Feld-Ulme. Olmo, Вяз малый, Wiąz pospolity.

Το είδος Ulmus minor το ξέρουμε ως καραγάτσι ή φτελιά, και ανήκει στην οικογένεια Ulmaceae. Στην Ήπειρο είναι γνωστό ως φτελιάς.

Είναι φυλλοβόλο δέντρο μεγάλου μεγέθους που μπορεί να φτάσει τα 30 μέτρα ύψος.

Ζει πολλά χρόνια και έχουν καταγραφεί δέντρα 300 ετών και σε ορισμένες περιπτώσεις μεγαλύτερης ηλικίας.

Ανθίζει τον Φεβρουάριο και έχει ερμαφρόδιτα άνθη χωρίς πέταλα και σέπαλα, και η γονιμοποίηση τους γίνεται με τον αέρα.

Ο καρπός του ωριμάζει τον Ιούνιο.

 

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η νύμφη Πτελέα ήταν μια Αμαδρυάδα, κόρη της Αμαδρυάδας και του Όξυλου.

Αναφορές για το δέντρο πτελέα συναντάμε στην Ιλιάδα και σε άλλα αρχαία κείμενα.

Ο γνωστός Έλληνας συγγραφέας Μ. Καραγάτσης (Δημήτριος Ροδόπουλος) είχε εμπνευστεί το επώνυμό του από μια φτελιά (καραγάτσι)

που βρισκόταν στο εξοχικό της οικογένειάς του.

 

Είναι καλλωπιστικό δέντρο και το συναντάμε σε δρόμους (κυρίως στη βόρεια Ευρώπη), αυλές και κήπους.

Η φτελιά έχει φαρμακευτικές ιδιότητες και συνήθως χρησιμοποιείται ο νεαρός φλοιός του δέντρου.

Έχει αντιφλεγμονώδη δράση και έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της διάρροιας και προβλημάτων του πεπτικού συστήματος γενικά.

Κάποιοι, με έγχυμα του φλοιού του, κάνουν στοματικές πλύσεις και γαργάρες.

Το ξύλο της είναι πολύ ανθεκτικό. Με αυτό παλιότερα κατασκεύαζαν τόξα, όπλα και άροτρα. Είναι ανθεκτικό στο νερό και για αυτό το ξύλο της φτελιάς είναι πολύ καλό σε εφαρμογές που έχουν επαφή με το νερό.

Σήμερα το χρησιμοποιούν και στην κατασκευή φέρετρων, καρεκλών καθώς επίσης στην κατασκευή των γιαπωνέζικων κρουστών Taiko.

Laurus nobilis L. (Δάφνη)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Laurales
Οικογένεια: Lauraceae

Γένος: Laurus

Είδος: Laurus nobilis L.

Άλλα ονόματα: Δάφνη, βαϊά, Bay Laurel, Grecian Laurel, Dafinë, ghâr, Waraq al-lauri, Ereinotz, Laurbær, Laurier, Laurier, alloro poetico, Liść laurowy, Defne ağacı.

Η δάφνη (Laurus nobilis) είναι ιθαγενές δέντρο της Μεσογείου και ανήκει στην οικογένεια Lauraceae. Είναι αειθαλές μικρό δέντρο ή πολλές φορές θάμνος. Προτιμά τα ασβεστολιθικά εδάφη και το ύψος του μπορεί να ξεπεράσει τα δέκα μέτρα.

Τα άνθη του έχουν λευκό-κρεμ χρώμα ενώ τα φύλλα του είναι λογχοειδή, ακέραια, με βαθύ πράσινο χρώμα και χαρακτηριστικά ευχάριστη μυρωδιά.

Είναι πολύ γνωστό φυτό από την αρχαιότητα. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος

του θεού Απόλλωνα και της νύμφης Δάφνης. Σύμφωνα με τον μύθο, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε την νύμφη Δάφνη, κόρη του ποταμού Πηνειού και της Γης. Εκείνη όμως αρνήθηκε να ενδώσει στις ερωτικές επιθυμίες του και έτρεξε να του ξεφύγει. Βλέποντας όμως ότι αυτό ήταν αδύνατο, ζήτησε από τον πατέρα της να τη βοηθήσει. Έτσι αυτός την μετέτρεψε στο γνωστό μας δέντρο, και από τότε καθιερώθηκε ως ιερό δέντρο του Απόλλωνα.

Τα στεφάνια από κλαδιά δάφνης ήταν σύμβολα νίκης, εξουσίας και φήμης, τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στη Ρώμη.

 

Περιέχει μεταξύ πολλών άλλων: κινεόλη, γερανιόλη, δαφνίνη, α και β πινίνη, δαφνικό οξύ, αιθέριο έλαιο, νινεόλη, τανικό οξύ και ευγενόλη.

Το αφέψημα των φύλλων της σταματάει την τριχόπτωση και μαυρίζει τα μαλλιά (πολύ καλά σε συνδυασμό με φύλλα καρυδιάς). Η σκόνη από ξερά δαφνόφυλλα σταματάει την αιμορραγία της μύτης (Κ. Μπαζαίος).

Έχει χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση των δυσπεψιών και τη θεραπεία διαστρεμμάτων και μωλώπων.

Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, ενώ το εκχύλισμα και το λάδι των φύλλων της χρησιμοποιούνται σαν φυσικό άρωμα σε βερμούτ, παγωτά, γλυκά, προϊόντα αρτοποιίας και σε κονσέρβες (Κ. Μπαζαίος).

Τέλος, χρησιμοποιείται και ως καλλωπιστικό φυτό.

Platanus orientalis L. (πλάτανος)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Proteales
Οικογένεια: Platanaceae

Γένος: Platanus

Είδος: Platanus orientalis L.

 
Άλλα ονόματα: Oriental plane-tree, Oosterse plataan, Platane d'Orient, Doğu çınarı, Платан восточный.

 

Platanus: Από την ελληνική λέξη πλάτανος.

Orientalis: Ανατολικός.

 

Ο Πλάτανος (Platanus orientalis) ανήκει στην οικογένεια Platanaceae, η οποία περιλαμβάνει μόνο το γένος Platanus.

Είναι αιωνόβιο φυλλοβόλο δέντρο, το μέγεθος του οποίου ξεπερνάει τα 30 μέτρα, και έχει χαρακτηριστικά μεγάλη κόμη. Έχει αρσενικά και θηλυκά άνθη, και τα φύλλα του είναι παλαμοειδή χνουδωτά. Το συναντάμε συνήθως σε ποτάμια και λίμνες και γενικότερα όπου υπάρχει νερό.

Είναι ιθαγενές των Βαλκανίων και της Ασίας, και φύεται από την Ελλάδα έως την Ινδία.

 

Καρπός

 

Ο Πλάτανος είναι ένα από τα πιο γνωστά και αγαπητά δέντρα στην Ελλάδα από τα αρχαία χρόνια. Δεν είναι τυχαίο το ότι στην κεντρική πλατεία πολλών πόλεων και χωριών θα συναντήσει κανείς ένα η περισσότερα πλατάνια.

Έχουν αναφερθεί αιωνόβια πλατάνια σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, με πιο ονομαστά τον πλάτανο του Ιπποκράτη στην Κω και τον πλάτανο στο Κράσι Μαλλίων στην Κρήτη.

Το επιβλητικό του μέγεθος, ο ίσκιος και η δροσιά που προφέρει το πυκνό και όμορφο φύλλωμά του, του έχουν δώσει τιμητική θέση στη λαϊκή μας παράδοση.

 

Κάτω στα δασιά πλατάνια, στην Κρυόβρυση,

Κάθονταν δυο παλικάρια και μια λυγερή,

Κάθονταν τρώγαν και πίναν και κουβέντιαζαν.

Διαμαντούλα μ’, τι είσαι τέτοια, τέτοια κίτρινη;

Μήν’ ο ήλιος σε πειράζει, μήνα φάντασμα;

Μήτ’ ο ήλιος με πειράζει, μήτε φάντασμα,

Με πατάει ο γιος του Ρήγα του γραμματικού.

Τι έχεις καημένε πλάτανε και στέκεις μαραμένος,
με τις ριζούλες στο νερό, με τη δροσιά στα φύλλα.
Μήπως βοριάς σε φύσηξε, μήπως κακό χαλάζι;

Παιδιά μ' σαν με ρωτήσατε, να σας το μολογήσω.
Αλή-πασάς επέρασε με δεκαοχτώ χιλιάδες
κι όλοι στον ίσκιο μ' έκατσαν και κάτ' απ' τη δροσιά μου
κι όλοι σημάδι μ' έβαλαν κι όλοι με ντουφεκίσαν
άλλοι βαρούν στους κλώνους μου κι άλλοι βαρούν τα φύλλα
κι ο σκύλος ο Αλή-πασάς βαρεί μες στην καρδιά μου
μαράθηκαν τα φύλλα μου, μαράθηκε η καρδιά μου.

Φύλλα

 

Είναι καλλωπιστικό είδος και, εκτός από πλατείες, το συναντάμε συχνά σε κήπους και αγροκτήματα. 
Έχει χρησιμοποιηθεί κατά των αποστημάτων και εγκαυμάτων, και ο φλοιός του λέγεται ότι έχει αιμοστατικές ιδιότητες.

Το ξύλο του χρησιμοποιείται στην χαρτοποιία, στην υποδηματοποιία και στην κατασκευή ξυλόγλυπτων και κιβωτίων.

Τα τελευταία χρόνια έχουν καταστραφεί χιλιάδες πλατάνια κυρίως στην Πελοπόννησο, στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία, εξαιτίας της ασθένειας του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου. Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον μύκητα Ceratocystis platani, ο οποίος αναπτύσσεται στις ρίζες, στον κορμό και στα κλαδιά του δέντρου, με αποτέλεσμα τη νέκρωση του δέντρου.

Ο μύκητας αυτός έχει έρθει στην Ευρώπη από την Αμερική, ενώ στην Ελλάδα πιθανόν από την Ιταλία.

Εισέρχεται στο δέντρο από πληγές στα διάφορα μέρη του. Μεταδίδεται κυρίως από μολυσμένα γεωργικά εργαλεία (αλυσοπρίονα, σκαπτικά εργαλεία) ή από γειτονικά προσβεβλημένα δέντρα.

Δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης της ασθένειας παρά μόνο η πρόληψη, γι' αυτό καλό είναι να ειδοποιούνται η Δασική Υπηρεσία και η Διεύθυνση Γεωργίας της περιοχής όπου παρατηρούνται προσβεβλημένα δέντρα.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί πολλά νεκρά δέντρα στον ποταμό Καλαμά και στην περιοχή μας, κάποια από τα οποία είναι μεγάλης ηλικίας.

Quercus ilex (Αριάς)

 Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Fagales
Οικογένεια: Fagaceae

Γένος: Quercus

Είδος: Quercus ilex

Άλλα ονόματα: Holm Oak, Alzina, Steeneik, Rautatammi, Chêne vert, leccio, дуб каменный, encina.

Άλλο ένα είδος της οικογένειας Quercus και της οικογένειας Fagaceae, είναι το είδος Quercus ilex, πιο γνωστό στην Ελλάδα ως η Αριά, ενώ στην Ήπειρο το ξέρουμε ως ο Αριάς .

Πολύ χαρακτηριστικό δέντρο της Μεσογείου, το ύψος του οποίου μπορεί να φτάσει τα 20-25 μέτρα όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες.

 

Σχηματίζει πολύ όμορφα δάση, που ξεχωρίζουν από το βαθύ πράσινο φύλλο του δέντρου αυτού. Ανθίζει Απρίλιο με Μάιο, ενώ ο καρπός του, που είναι βελανίδι, ωριμάζει Οκτώβριο με Νοέμβριο. 

Χρησιμοποιείται σαν καλλωπιστικό δέντρο σε κήπους είτε με τη μορφή θάμνου είτε σαν δέντρο.

Το ξύλο του είναι πολύ σκληρό και χρησιμοποιείται για την κατασκευή εργαλείων, βαρελιών κρασιού και σκαφών.

Ο καρπός του είναι βρώσιμος και μπορεί να αλεστεί και για την παρασκευή αλευριού.

Celtis australis (μελικουκιά)

Φύλλα

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Cannabaceae

Γένος: Celtis

Είδος: Celtis australis L.

 

Άλλα ονόματα: Μελικουκιά, μολοκουκιά, Lote tree, Euroopankeltis, honeyberry tree, European nettle tree, European hackberry, nettle tree, micocoulier, zurgelbaum, ku, batkar, perlaro, arcidiavolo, bagolaro, almez, lodón, копривић, çitlembik.

 

Το είδος Celtis australis είναι πιο γνωστό στην Ελλάδα ως μελικουκιά, μελοκουκιά, ή μολοκουκιά. Μέχρι πρόσφατα ανήκε στην οικογένεια Ulmaceae, ύστερα όμως από έρευνες κατατάχθηκε στην οικογένεια Cannabaceae.

 

Καρπός

Είναι φυλλοβόλο δέντρο, ύψους 10-20 μέτρων, ιθαγενές της Μεσογείου.

Ανθίζει Μάρτιο με Απρίλιο και τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα. Ο καρπός του είναι δρύπη και ωριμάζει Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Τα φύλλα και ο καρπός της έχουν μαλακτικές, στυπτικές, αντιδιαρροϊκές ιδιότητες και έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της δυσεντερίας.

Τα φύλλα της μελικουκιάς είναι πλούσια σε φλαβονοειδή και περιέχουν μεταξύ άλλων τανίνες, σαπωνίνες και αλκαλοειδή. 

 

Κορμός

  Το ξύλο του χρησιμοποιείται για την κατασκευή εργαλείων, μπαστουνιών, καλαμιών ψαρέματος και μαστιγίων.

Από τον φλοιό και τη ρίζα του παράγεται μία κίτρινη βαφή που χρησιμοποιείται για τη βαφή μεταξιού.

 Ο καρπός της είναι βρώσιμος και από αυτόν παρασκευάζονται μαρμελάδες.

Εκτός από τις παραπάνω χρήσεις, τη μελικουκιά τη συναντάμε σε κήπους και ως καλλωπιστικό δέντρο.