Cirsium vulgare (Savi) Ten.

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Eudicots

Οικογένεια: Asteraceae

Γένος: Cirsium

Είδος: Cirsium vulgare (Savi) Ten.

Το Cirsium vulgare είναι κοινό είδος σε πολλές περιοχές του κόσμου, μέλος της οικογένειας Asteraceae.

Θεωρείται ζιζάνιο, και το συναντάμε συχνά σε εδάφη πλούσια σε άζωτο.

Cirsium vulgare (Savi) Ten.

 Το ύψος του ξεπερνάει το ένα μέτρο, και αναπαράγεται κυρίως με τον αέρα.

Παράγει μεγάλες ποσότητες νέκταρ και αυτό το κάνει πολύ χρήσιμο για πολλά έντομα.

Cistus salviifolius L.

Βασίλειο: Plantae
 Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Eudicots

Τάξη: Malvales
Οικογένεια: Cistaceae

Γένος: Cistus

Είδος: Cistus salviifolius L.

 Άλλα ονόματα: Άσπρη λαδανιά, Ладанник шалфеелистный, Salbeiblättrige Zistrose. 

 

Cistus: Από το αρχαίο ελληνικό κίσϑος.

Salviifolius: Με φύλλα που μοιάζουν στο γένος Salvia.

 Άλλο ένα είδος της οικογένειας Cistaceae που συναντάμε στην περιοχή μας είναι και το Cistus salviifolius. Μεσογειακό κυρίως είδος, το συναντάμε σε ξηρές και άγονες περιοχές.

Το ύψος του μπορεί να φτάσει το ένα μέτρο, αν και συνήθως δεν ξεπερνάει τα 50 εκατοστά. Τα φύλλα του είναι ωοειδή ή ελλειπτικά, με έντονες νευρώσεις και τριχίδια και στις δυο πλευρές του φύλλου.

Το άνθος του παράγει πολλή γύρη και για αυτό θεωρείται πολύ καλό μελισσοκομικό φυτό.

Πικραμυγδαλιά (Prunus dulcis (Mill.) D. A. Webb var. amara (DC.) Buchheim)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Rosaceae

Γένος: Prunus

Είδος: Prunus dulcis (Mill.) D. A. Webb var. amara (DC.) Buchheim

Άλλα ονόματα: Πικραμυγδαλιά, Bitter Almond, Bittermandel, Bittere amandel, Amande amère, Mandorla amara, Горький миндаль, Acı badem, Almendra amara.

Η πικραμυγδαλιά, (Prunus dulcis (Mill.) D. A. Webb var. amara (DC.) Buchheim ), όπως και η κοινή αμυγδαλιά, ( Prunus dulcis (Mill.) D. A. Webb), ανήκουν στην ίδια οικογένεια (Rosaceae) με την τριανταφυλλιά.

Είναι μικρό δέντρο και ανθίζει στην περιοχή μας συνήθως μετά της 15 Μαρτίου.

Οι καρποί της είναι αρκετά μικρότεροι από την κοινή αμυγδαλιά, όπως και τα φύλλα της.

Μεταξύ άλλων ουσιών, το πικραμύγδαλο περιέχει το γλυκοσίδιο αμυγδαλίνη. Από αυτή την ουσία, με τη βοήθεια κάποιων ειδικών ενζύμων, παράγονται υδροκυάνιο και βενζαλδεΰδη.

H αμυγδαλίνη, επίσης, περιέχεται στα κουκούτσια του βερίκοκου, του ροδάκινου και του δαμάσκηνου, δέντρα τα οποία ανήκουν στο ίδιο γένος με την πικραμυγδαλιά.

Το υδροκυάνιο είναι δηλητηριώδης ουσία. H μέγιστη επιτρεπόμενη ημερήσια πρόσληψη από το στόμα είναι 0,6 mg, ενώ 0,6 - 1,5 mg θεωρείται θανατηφόρα δόση (πηγή: wikipedia).

Η βενζαλδεΰδη είναι επίσης δηλητηριώδης ουσία. Σύμφωνα με το wikipedia, για έναν ενήλικο άνθρωπο 70 κιλών, 50 ml θεωρείται θανατηφόρα δόση.

Παρόλα αυτά, σε μικρές δόσεις δεν θεωρείται επικίνδυνη και χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες τροφίμων και καλλυντικών σαν αρωματική ουσία (άρωμα πικραμύγδαλου).

Το πικραμύγδαλο, και κυρίως το λάδι του, χρησιμοποιείται όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω στη βιομηχανία καλλυντικών και τροφίμων, και έχει φαρμακευτικές ιδιότητες. Έχει αντιπυρετικές, ηρεμιστικές, αντιμικροβιακές, ανθελμινθικές, καθαρτικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες.

Φυσικά, με βάση τα παραπάνω, η χρήση του γίνεται σε συγκεκριμένες δόσεις και χρήσεις, πάντα με την συμβουλή κάποιου ειδικού.

Celtis australis (μελικουκιά)

Φύλλα

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Cannabaceae

Γένος: Celtis

Είδος: Celtis australis L.

 

Άλλα ονόματα: Μελικουκιά, μολοκουκιά, Lote tree, Euroopankeltis, honeyberry tree, European nettle tree, European hackberry, nettle tree, micocoulier, zurgelbaum, ku, batkar, perlaro, arcidiavolo, bagolaro, almez, lodón, копривић, çitlembik.

 

Το είδος Celtis australis είναι πιο γνωστό στην Ελλάδα ως μελικουκιά, μελοκουκιά, ή μολοκουκιά. Μέχρι πρόσφατα ανήκε στην οικογένεια Ulmaceae, ύστερα όμως από έρευνες κατατάχθηκε στην οικογένεια Cannabaceae.

 

Καρπός

Είναι φυλλοβόλο δέντρο, ύψους 10-20 μέτρων, ιθαγενές της Μεσογείου.

Ανθίζει Μάρτιο με Απρίλιο και τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα. Ο καρπός του είναι δρύπη και ωριμάζει Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Τα φύλλα και ο καρπός της έχουν μαλακτικές, στυπτικές, αντιδιαρροϊκές ιδιότητες και έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της δυσεντερίας.

Τα φύλλα της μελικουκιάς είναι πλούσια σε φλαβονοειδή και περιέχουν μεταξύ άλλων τανίνες, σαπωνίνες και αλκαλοειδή. 

 

Κορμός

  Το ξύλο του χρησιμοποιείται για την κατασκευή εργαλείων, μπαστουνιών, καλαμιών ψαρέματος και μαστιγίων.

Από τον φλοιό και τη ρίζα του παράγεται μία κίτρινη βαφή που χρησιμοποιείται για τη βαφή μεταξιού.

 Ο καρπός της είναι βρώσιμος και από αυτόν παρασκευάζονται μαρμελάδες.

Εκτός από τις παραπάνω χρήσεις, τη μελικουκιά τη συναντάμε σε κήπους και ως καλλωπιστικό δέντρο.

Quercus coccifera (πουρνάρι)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Fagales
Οικογένεια: Fagaceae

Γένος: Quercus

Είδος: Quercus coccifera

  Άλλα ονόματα: Πουρνάρι, πρίνος, Kermes Oak, Garric, Kermestammi, Chêne Kermès, coscoja, Kırmız meşesi.

Το πουρνάρι ή Δρυς η κοκκοφόρος (Quercus coccifera) είναι ένα από τα πιο γνωστά δέντρα στη Μεσόγειο. Είναι αειθαλές δέντρο και ανήκει στην οικογένεια Fagaceae (Δρύες). Συνήθως είναι θάμνος έως 2 μέτρα ύψος, μπορεί όμως να ξεπεράσει τα 10 μέτρα. Στην περιοχής μας, λόγω της ελαττωμένης βόσκησης, τα πουρνάρια είναι μέτριου μεγέθους δέντρα

(10-15 μέτρα) σχηματίζοντας σε πολλές περιπτώσεις όμορφα δάση. Ένα από τα μεγαλύτερα πουρνάρια της περιοχής έχει περίμετρο 3,30 μέτρα και 12 με 15 μέτρα ύψος.

Quercus coccifera (πουρνάρι)

Το πουρνάρι έχει σκούρα πράσινα, δερματώδη και αγκαθωτά φύλλα. Είναι μόνοικο είδος, και ανθίζει Απρίλιο με Μάιο. Τα αρσενικά άνθη εμφανίζονται στην άκρη των φύλλων σε ίουλους, ενώ τα θηλυκά στις μασχάλες τω φύλλων.

Το Quercus coccifera ( Δρυς η κοκκοφόρος), οφείλει το όνομα του στους κόκκινους κόκκους (πρινοκόκκι) που εμφανίζονται στα φύλλα του δέντρου.

Οι κόκκοι αυτοί προέρχονται από κάποια είδη του γένους Kermes (έντομα) τα θηλυκά των οποίων εκκρίνουν την ουσία αυτή.

Από το πρινοκόκκι, με ειδική επεξεργασία, παράγεται το κρεμεζί ή κιρμιζί, χρωστική που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων, σε χρώματα ζωγραφικής και για βαφή ρούχων.

 

Αρσενικά άνθη

 

Το πουρνάρι είναι χαρακτηριστικό είδος της Μεσογείου, και μοιάζει με το συγγενικό του Quercus calliprinos.

Όπως τα περισσότερα είδη δρυός, ( Quercus), έτσι και το πουρνάρι, διασταυρώνεται με κάποια συγγενικά του είδη, όπως το Quercus ilex (αριάς).

Είναι πολύ ανθεκτικό είδος και μπορεί να αναπτυχθεί στα πιο δύσκολα εδάφη

και σε πολύ υψηλές αλλά και χαμηλές θερμοκρασίες.

Προστατεύει με τις βαθιές του ρίζες τα εδάφη από τη διάβρωση και αποτελεί καταφύγιο για πολλά ζώα και πουλιά, και ο καρπός του είναι πολύτιμη τροφή για αυτά.

Ο καρπός και ο κορμός του περιέχουν τανίνες, και έχουν χρησιμοποιηθεί για διάφορες κατά καιρούς χρήσεις.

Cornus mas L. (Κρανιά)

 Άνθος

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Cornales
Οικογένεια: Cornaceae

Γένος: Cornus

Είδος: Cornus mas L.

 

Άλλα ονόματα: European Cornel, Cornelian cherry, Punamarjakanukka, Cornouiller mâle, Kornelkirsche, Corniolo maschio, кизил мужской.

Η Κρανιά (Cornus mas L.) είναι μέτριου αναστήματος φυλλοβόλο δέντρο, (5-12μ), το οποίο ανήκει στην οικογένεια Cornaceae.

Το συναντάμε στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη και στη Νοτιοδυτική Ασία. Στην Ελλάδα είναι πιο διαδεδομένο στα κεντρικά και βόρεια τμήματα της χώρας.

Ανθίζει τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου και οι καρποί του ωριμάζουν Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Καρπός και φύλλα

Είναι πολύ γνωστό δέντρο από την αρχαιότητα, κυρίως για το πολύ σκληρό ξύλο του. 
Με αυτό κατασκεύαζαν δόρατα, ακόντια και τόξα και σύμφωνα με τον Παυσανία με το ξύλο κρανιάς φτιάχτηκε ο Δούρειος Ίππος. Στην περιοχή μας το ξύλο της κρανιάς όπως και της ζιλενιάς ( Phillyrea latifolia) τα χρησιμοποιούσαν οι βοσκοί για την κατασκευή ποιμενικών ράβδων.

Τα κράνα (οι καρποί της κρανιάς) έχουν πολλές ευεργετικές για τον οργανισμό ιδιότητες, κυρίως αντιοξειδωτικές. Είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, ανθοκυανίνες και βιταμίνες. Στο παρελθόν τα κράνα έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του διαβήτη.

Από τον καρπό της στην περιοχή μας φτιάχνονται λικέρ και μαρμελάδες.

Τελευταία, η καλλιέργεια της κρανιάς έχει μεγάλη ανάπτυξη για τον πολύτιμο καρπό της και σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιείται και σαν καλλωπιστικό δέντρο.

Paliurus spina-christi Mill. (Παλιούρι)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Rhamnaceae

Γένος: Paliurus

Είδος: Paliurus spina-christi Mill.

 Mill.: Philip Miller (1691 – 1771) Άγγλος βοτανολόγος.

 

Άλλα ονόματα: Πάλιουρας, παλιούρι, αγκάθι της Ιερουσαλήμ, αγκάθι του Χριστού, Jerusalem thorn, Kärsimyskruunu, Paliurus spina-christi, spinul lui Christos, Espina de Cristo. 

 

Το Paliurus spina-christi, ή, όπως το ξέρουμε στην Ελλάδα, παλιούρι, είναι ένας αγκαθωτός, φυλλοβόλος θάμνος της οικογένειας Rhamnaceae.

Το συναντάμε κυρίως στη Μεσόγειο και στην Κεντρική Ασία.

Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα τέσσερα μέτρα, και ξεχωρίζει για τα μεγάλα αγκάθια του. 

Paliurus spina-christi Mill.

 Το άνθος του έχει πέντε πέταλα κίτρινου χρώματος και πέντε σέπαλα, και

έχει φύλλα ακέραια, γυαλιστερά, σκούρου πράσινου χρώματος.

Λέγεται ότι το ακάνθινο στεφάνι του Ιησού Χριστού ήταν από παλιούρι

(αγκάθι της Ιερουσαλήμ, αγκάθι του Χριστού).

Είναι πολύ γνωστό μελισσοκομικό φυτό.

Agrimonia eupatoria L.

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Rosaceae

Γένος: Agrimonia

Είδος: Agrimonia eupatoria L.

 

 Άλλα ονόματα: Αγριμόνιο, ασπροζάκι, φωνόχορτο, sticklewort, Almindelig Agermåne, Gemeiner Odermennig, Aigremoine eupatoire, Maarianverijuuri, Gewone agrimonie, Rzepik pospolity, Репешок обыкновенный.

 Agrimonia: Προέρχεται πιθανώς από τη λέξη άργεμα (λεύκωμα), διότι υπήρχε η πεποίθηση ότι το θεραπεύει. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη προέρχεται από τις λέξεις αγρός και μένω.

Eupatoria: Από τον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ Ευπάτωρ (132 π.χ. - 63 π.χ).

 

Το αγριμόνιο ( Agrimonia eupatoria L.) είναι ένα πολύ γνωστό φαρμακευτικό φυτό της οικογένειας Rosaceae.

Είναι πολύ διαδεδομένο φυτό σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο, και ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.

Έχει πέντε κίτρινα πέταλα, πολυάριθμους στήμονες και πέντε σέπαλα.

  Όπως αναφέρθηκε, είναι φαρμακευτικό φυτό, γνωστό από τα αρχαία χρόνια.

Ο Διοσκουρίδης του έδωσε το όνομα ευπατόριο, προς τιμήν του Μιθριδάτη.

Περιέχει, μεταξύ πολλών άλλων, φλαβονειδή, τανίνες, τριτερπενοειδή γλυκοσίδια, διοξείδιο του πυριτίου, φαινόλικα οξέα.

Έχει χρησιμοποιηθεί για την τόνωση του πεπτικού συστήματος, την καταπολέμηση των κολικών, των πετρών της χοληδόχου, του διαβήτη και της ηπατίτιδας, τη ρύθμιση της λειτουργίας του ήπατος, αλλά και ως αντιβηχικό.

Είναι, επίσης, πολύ αποτελεσματικό για τη θεραπεία πληγών, μωλώπων, καθώς και τσιμπημάτων.

Sideritis raeseri (Τσάι του βουνού)

Sideritis raeseri (Τσάι του βουνού)

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Lamiales

Οικογένεια: Lamiaceae

Γένος: Sideritis

Είδος: S. raeseri subsp. raeseri

  Το τσάι του βουνού (Sideritis) είναι ένα από τα πιο γνωστά βότανα στην Ελλάδα, πολύ δημοφιλές στη λαϊκή φαρμακευτική.

Το όνομά του δόθηκε από τη χρήση του για τη θεραπεία πληγών από σιδερένια όπλα.

Το γένος sideritis ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών (Lamiaceae).

Στην Ελλάδα συναντάμε τουλάχιστον δεκαπέντε είδη και υποείδη του γένους (S. Syriaca, S. clandestina ssp. Cylleana, S. scardica κ.α).

Το Sideritis raeseri το συναντάμε συνήθως σε ασβεστολιθικά πετρώματα, σε υψόμετρα από 700 έως 2.000 μέτρα.

 

Sideritis raeseri (Τσάι του βουνού)

 Εξαιτίας των θεραπευτικών του ιδιοτήτων και του έντονου αρώματός του είναι πολύ δημοφιλές αφέψημα.

Περιέχει μεταξύ πολλών άλλων φλαβονοειδή, διτερπένια, τριτερπενικά οξέα, λαουρικό οξύ, κουμαρίνες, στερόλες, αμινοξέα, παλμιτικό οξύ.

Έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές αντισπασμωδικές, επουλωτικές, αναλγητικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των κρυολογημάτων, της αναιμίας, του βήχα και των στομαχικών διαταραχών.

Λόγω των αντιοξειδωτικών του ιδιοτήτων, κάποιες εταιρίες το χρησιμοποιούν σε κρέμες προσώπου και σαμπουάν.

Είναι μελισσοκομικό και αρωματικό φυτό, και τα τελευταία χρόνια γίνονται

προσπάθειες συστηματικής καλλιέργειάς του.

Δυστυχώς, το τσάι του βουνού στην Ελλάδα κινδυνεύει από την αλόγιστη συλλογή του για εμπορικούς σκοπούς.

Clematis flammula L. (αγράμπελη)

Βασίλειο:Plantae

Άθροισμα:Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη:Ranunculales

Οικογένεια:Ranunculaceae

Γένος:Clematis

Είδος: Clematis flammula L.

Clematis: Από την ελληνική λέξη κλιματίδα.

flammula: Υποκοριστικό της λατινικής λέξης Flamma (μικρή φωτιά).

Άλλα ονόματα: Χελιδρονιά, χαλαδρομιά, καλαμπελούδες, αμπελίδα, αγράμπελη, κληματσίδα, fragrant virgin's bower, fragrant clematis, Virgin's-Bower, Vidiella, Tuoksukärhö, Clématite flamme.

 

Η Clematis flammula, αγράμπελη ή χελιδρονιά, όπως είναι γνωστή στην Ήπειρο, είναι ένα πολύ διαδεδομένο αναρριχητικό φυτό της οικογένειας Ranunculaceae.

Τη συναντάμε ανθισμένη τον Ιούνιο, και είναι ενδημικό φυτό της Νότιας Ευρώπης και της Βορείου Αφρικής.

Τα πολυάριθμα λευκά της άνθη αναδύουν ένα δυνατό, γλυκό άρωμα, αρκετά χαρακτηριστικό.

Θεωρείται ζιζάνιο και αναρριχάται σχεδόν στα πάντα.

Μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα πέντε μέτρα όταν βρίσκεται πάνω σε δέντρα. Λόγω αυτής της ιδιότητάς της, χρησιμοποιείται συχνά στην κηπουρική για κάλυψη φραχτών.

Όλο το φυτό είναι δηλητηριώδες και μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στο δέρμα.

Η αγράμπελη είναι γνωστή από το ομώνυμο ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.