Arbutus unedo L. (Κουμαριά)

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Ericales

Οικογένεια: Ericaceae

Γένος: Arbutus

Είδος: A. unedo

 

Συνώνυμα: Arbutus cassinifolia Steud, Arbutus crispa Hoffmans, Arbutus cromii auct.

Άλλα ονόματα: Arbousier, Westlicher Erdbeerbaum, Chruścina jagodna, Земляничное дерево крупноплодное, λαγομηλιά, μάρε, κουμαριά, Killarney, strawberry tree.

Η κουμαριά (Arbutus unedo L.) είναι αειθαλής όμορφος θάμνος ή μικρό δέντρο. Το ύψος της κουμαριάς σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ξεπεράσει τα 5 μέτρα. Συναντάται στη λεκάνη της Μεσογείου, στη δυτική και κεντρική Ευρώπη.

Έχει σκληρά, οδοντωτά, δερματώδη φύλλα σκούρου πράσινου χρώματος με ελλειψοειδές σχήμα, και διατάσσονται πάνω στον βλαστό σε σπειροειδή διάταξη.

Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, έχουν καμπανοειδές σχήμα και λευκό ή ρόδινο χρώμα, τυπικά της οικογένειας των ερικοειδών (Ericaceae).

Έχει σαρκώδη καρπό (δρύπη). Σε πρώιμο στάδιο έχει κίτρινο χρώμα ενώ στην ωριμότητα βαθύ κόκκινο.

Οι κουμαριές έχουν το χαρακτηριστικό ότι πάνω στο ίδιο δέντρο μπορούμε να δούμε άνθη και καρπό ταυτόχρονα.

  Οι καρποί της κουμαριάς χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μαρμελάδων και λικέρ. Στην Πορτογαλία, από τους καρπούς της Κουμαριάς παράγεται το μπράντι Medronho.

Στην Ελλάδα σε πολλά χωριά που δεν είχαν σταφύλια, για να εξασφαλίσουν το τσίπουρο της χρονιάς, αποστάζαν κούμαρα. Το τσίπουρο από κούμαρα, παρόλο που δεν θεωρείται καλής ποιότητας, έχει ακόμα φανατικούς οπαδούς.

Η κουμαριά χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς.

Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα, ο φλοιός, η ρίζα και ο καρπός του.

Χρησιμοποιείται στη θεραπεία των παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος, της δυσεντερίας και της διάρροιας, και είναι στυπτικά και διουρητικά.

Τα φύλλα της περιέχουν την ουσία κουμαρίνη. Είναι μια χημική ουσία που την συναντάμε και στο φυτό Cinnamomum cassia (κανέλα της Κίνας). Η ουσία αυτή χρησιμοποιείται σε αρώματα και ενυδατικές κρέμες μαλλιών (contitioners). Σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί βλάβες στο συκώτι και τα νεφρά.

Μια άλλη ουσία που περιέχεται στους καρπούς της κουμαριάς είναι και η αρβουτίνη (arbutin). Είναι μια φυτοχημική ουσία, (γλυκοσίδιο), που χρησιμοποιείται σε προϊόντα λεύκανσης του δέρματος.

Είναι περιζήτητο καλλωπιστικό δέντρο και πολύ χρήσιμο για τη μελισσοκομία.

Από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο, ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες, οι μέλισσες ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν, όσον το δυνατό καλύτερα, τους δύσκολους μήνες του χειμώνα. Για να γίνει αυτό πρέπει να έχουν τις κατάλληλες προμήθειες και τον ανάλογο πληθυσμό έγκαιρα, έτσι ώστε να ξεκινήσουν δυναμικά την άνοιξη. Όλα αυτά μπορούν να τα πετύχουν μόνο εάν υπάρχει καλή ανθοφορία το φθινόπωρο.

Τα άνθη της κουμαριάς βοηθάνε πολύ στην επέκταση του γόνου, (εάν οι κλιματολογικές συνθήκες το επιτρέψουν), και δυναμώνει τα μελίσσια που θα εκμεταλλευτούν την ανθοφορία της.

Πολλοί μελισσοκόμοι επιλέγουν να τρυγήσουν αυτό το μέλι.

Το μέλι κουμαριάς έχει σκούρο χρώμα, υπόπικρη γεύση και κρυσταλλώνει γρήγορα.