Melissa officinalis L.

Περιγράφηκε πρώτη φορά από τον Carl Linnaeus (1707 – 1778) γνωστός και ως Carl von Linné, Σουηδός βοτανολόγος, ιατρός, ζωολόγος, ιδρυτής της διωνυμικής ονοματολογίας και θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης.

Melissa officinalis L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Lamiales

Οικογένεια: Lamiaceae

Γένος: Melissa

Είδος: M. officinalis

 

Άλλα ονόματα:μελισσόχορτο, μελισσοβότανο, μέλισσα, αγριομέλισσο, κιτροβάλσαμο, Lemon Balm, Sweet Balm, Bee Balm, Baume, Melisse, Melissa, Herbe citron,Cedronella, citraria.

 

Melissa: Από την μέλισσα

officinalis: Φαρμακευτική

 

Η Melissa officinalis ή, όπως είναι πιο γνωστό, το μελισσόχορτο, είναι ένα από τα πιο γνωστά βότανα στην Ελλάδα. Είναι ιθαγενές φυτό της Μεσογείου και βρίσκεται διάσπαρτο σε όλη την Ελλάδα. Ανθίζει το καλοκαίρι από τα τέλη Ιουνίου.

Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae, (χειλανθών), οικογένεια που περιλαμβάνει πολλά σημαντικά βότανα (μέντα, ρίγανη, φασκόμηλο, λεβάντα, και πολλά άλλα ).

Είναι φυτό πολυετές, ποώδες, με ύψος έως και ένα μέτρο. Ο βλαστός του είναι τετραγωνικής διατομής, τα φύλλα του είναι ωοειδή οδοντωτά και στην βάση καρδιόσχημα και επαλλάσσονται σταυροειδώς. Τα φύλλα του κατά την περίοδο της άνθισης μικραίνουν. Τα άνθη του είναι λευκά με τέσσερις λευκούς στήμονες, χαρακτηριστικά της οικογένειας Lamiaceae.

Melissa officinalis L.

 

Το μελισσόχορτο περιέχει μεταξύ άλλων τα εξής συστατικά:

Κιτράλη, κιτρονελάλη, οξικό οξύ, εστέρα ευγενόλης, γερανιόλη, πολυφαινόλες, τανίνες, φυτικές χρωστικές, ροζμαρινικό οξύ, τριτερπενοειδή, καριοφυλήνη, μονοτερπενοείδη γλυκοσίδια, λιναλοόλη, θυμόλη

Είναι γνωστό ως φυτό που χαρίζει μακροζωία, φήμη που ίσως να οφείλεται στο ότι πολλά από τα συστατικά του έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Είναι πλούσιο σε αιθέρια έλαια (κιτράλη,κιτρονελάλη, γερανιόλη, λιναλόλη).

Η κιτρονελάλη είναι ουσία που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στη σαπωνοποιία. Σύμφωνα με έρευνες έχει αντιμυκητιακές, ηρεμιστικές,

αντικαταθλιπτικές και εντομοαπωθητικές ιδιότητες.

Το μελισσόχορτο έχει έντονη μυρωδιά λεμονιού που οφείλεται στην κιτράλη,

(κιτράλη α, κιτράλη β), ουσίες που χρησιμοποιούνται σαν συστατικά στην αρωματοποιία και έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Η γερανιόλη έχει επίσης εντομοαπωθητικές ιδιότητες το οποίο όμως δεν ισχύει στην περίπτωση των μελισσών. Οι μέλισσες εκκρίνουν γερανιόλη για να σημαδεύουν την είσοδο της φωλιάς τους αλλά και τα φυτά από τα οποία παίρνουν το νέκταρ και τη γύρη.

Το έλαιό του χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία για τη θεραπεία αλλεργιών και εκζεμάτων.

Το μελισσόχορτο έχει επουλωτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται σε σκευάσματα για τα τσιμπήματα των εντόμων (συνδυάζεται πολύ καλά με το φασκόμηλο και το θυμάρι) . Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε για τσιμπήματα σκορπιών, εντόμων, και σε περιπτώσεις ανθρώπων που τους έχει δαγκώσει σκύλος.

Βοηθάει στην αντιμετώπιση της υπέρτασης, σε περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και μελαγχολίας, και είναι διεγερτικό και τονωτικό για όλο το σώμα. Είναι αντιφυσητικό και χωνευτικό, ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιπτώσεις δυσπεψίας και τυμπανισμού της κοιλιάς.

 

Melissa officinalis L.

 

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το μελισσόχορτο έχει χρησιμοποιηθεί στην αρωματοποιία και αρωματοθεραπεία.

Τον 14ο αιώνα οι μοναχές του Τάγματος των Αδελφών της Παναγίας του όρους Καρμέλ, στο αβαείο του St. just, (wikipedia), παρασκεύασαν ένα φυτικό τονωτικό, καταπραϋντικό νευρικών διαταραχών και αποσμητικό, που έγινε γνωστό με το όνομα carmelite water. Βασικό συστατικό του προϊόντος είναι το μελισσόχορτο (Melissa officinalis). Πολύ χρήσιμο προϊόν, αν σκεφθεί κανείς ότι οι άνθρωποι πλένονταν πολύ σπάνια εκείνη την εποχή. Το προϊόν πωλείται και σήμερα (συνταγές μπορεί να βρει κανείς στο διαδίκτυο).

Στη βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιείται για αρωματισμό πολλών τροφών και ποτών.

Το μελισσόχορτο καλλιεργείται για διάφορες χρήσεις σε πολλές περιοχές του κόσμου.

Στη μελισσοκομία είναι πολύ σημαντικό φυτό, διότι περιέχει πολύ νέκταρ και οι μέλισσες το προτιμούν. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω περιέχει γερανιόλη, ουσία που εκκρίνουν οι μέλισσες, για αυτό άλλωστε από παλιά το χρησιμοποιούσαν για να προσελκύουν αφεσμούς (βλέπε και Σμηνουργία).