Euphorbia helioscopia L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Malpighiales

Οικογένεια: Euphorbiaceae

Γένος: Euphorbia

Είδος: E. Helioscopia L. 

Άλλα ονόματα: Γαλατσίδα, γαλακτόχορτο, φλώμος, Sonnwend-Wolfsmilch, Kroontjeskruid, Молочай-солнцегляд.

Περιγράφηκε πρώτη φορά  από τον Carl Linnaeus (1707 – 1778) γνωστός και ως Carl von Linné. Σουηδός βοτανολόγος, ιατρός, ζωολόγος, ιδρυτής της διωνυμικής ονοματολογίας και θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης.

Euphorbia: Προς τιμήν του αρχαίου Έλληνα ιατρού Εύφορβου, θεραπευτή του βασιλιά Juba ΙΙ της Νουμιδίας.

Helioscopia: Ήλιος + σκοπός. Λόγω της τάσης του φυτού να στρέφεται προς τον Ήλιο.

 

Το είδος Euphorbia helioscopia είναι ένα ετήσιο φυτό της μεγάλης οικογένειας Euphorbiaceae (γαλατσίδες).

Είναι πολύ διαδεδομένο φυτό και το συναντάμε κυρίως σε κήπους και σε χωράφια. Η άνθισή του ξεκινά από της αρχές Μαρτίου.

Το ύψος φτάνει τα 50 εκατοστά, τα φύλλα του είναι κιτρινοπράσινου χρώματος, ωοειδή και η ταξιανθία του είναι κυάθιο.

Εκκρίνει ένα γαλακτώδες υγρό, όταν κοπεί, χαρακτηριστικό στο οποίο οφείλει και το όνομά του (γαλατσίδα).

Όλο το φυτό είναι δηλητηριώδες, παρόλα αυτά χρησιμοποιείται από τα αρχαία χρόνια ως φαρμακευτικό φυτό σε διάφορες χρήσεις.

Vinca major L.

Vinca major L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Gentianales

Οικογένεια: Apocynaceae

Γένος: Vinca

Είδος: Vinca major L. 

 

Άλλα ονόματα: Greater Periwinkle, Bigleaf Periwinkle, Large Periwinkle, Big Periwinkle.

Περιγράφηκε πρώτη φορά  από τον Carl Linnaeus (1707 – 1778) γνωστός και ως Carl von Linné. Σουηδός βοτανολόγος, ιατρός, ζωολόγος, ιδρυτής της διωνυμικής ονοματολογίας και θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης. 

 

Το είδος Vinca major είναι πολυετές φυτό και ανήκει στην οικογένεια Apocynaceae, με πιο γνωστό αντιπρόσωπο στην Ελλάδα την πικροδάφνη (Nerium oleander).

Κατά πάσα πιθανότητα είναι ξενικό είδος στην περιοχή μας, παρόλα αυτά έχει εγκλιματιστεί πλήρως και αναπαράγεται μόνο του εδώ και πενήντα χρόνια.

Συναντάται σε Αμερική, Ευρώπη, Αφρική, Ασία και Ωκεανία και είναι ιθαγενές της Μεσογείου, της Μικράς Ασίας και της Β. Αφρικής.

Η άνθισή του ξεκινά από το τέλος Φεβρουαρίου.

Έχει δερματώδη, γυαλιστερά φύλλα σκούρου πράσινου χρώματος, τα οποία έχουν νευρώσεις με ανοικτό πράσινο χρώμα.

Είναι καρδιόσχημα στη βάση τους και σχεδόν λογχοειδή στην κορυφή τους.

Τα άνθη τους είναι ερμαφρόδιτα με πέντε μωβ πέταλα και πέντε στήμονες.

Περιέχει βιταμίνες, τανίνες, αλκαλοειδή, γαλλικό οξύ και άλλα.

Περιέχει, επίσης, τα αλκαλοειδή βινκαμίνη και ρεσερπίνη. Η βινκαμίνη χρησιμοποιείται από τη φαρμακευτική βιομηχανία ως εγκεφαλικό διεγερτικό και αγγειοδιασταλτικό, ενώ η ρεσερπίνη μειώνει την υψηλή πίεση του αίματος.

Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία γαστρεντερικών διαταραχών.

Έχει χρησιμοποιηθεί και ως αιμοστατικό και αντισηπτικό.

Είναι καλλωπιστικό φυτό.

Euphorbia characias L.

Euphorbia characias  L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Malpighiales

Οικογένεια: Euphorbiaceae

Γένος: Euphorbia

Είδος: E. characias  L.

Άλλα ονόματα:  Φλώμος, γαλατσίδα, Mediterranean Spurge, Palisaden-Wolfsmilch.

To είδος Euphorbia characias  ανήκει στο γένος Euphorbia, (γαλατσίδες), γένος της οικογένειας  Euphorbiaceae. Η οικογένεια Euphorbiaceae είναι η πολυπλυθέστερη οικογένεια φυτών με 229 γένη και 6.511 είδη, σύμφωνα με το The Plant List.org, και 300 γένη και 7500 είδη σύμφωνα με το Wikipedia.

Οι γαλατσίδες, (Euphorbia), απαριθμούν πάνω από 2.000 είδη. Χαρακτηρίζονται από την έκριση ενός γαλακτώδους υγρού όταν κοπούν και από την ταξιανθία τους που όνομάζεται κυάθιο.

Η Euphorbia characias  L. είναι πολυετής πόα με ύψος έως ένα μέτρο. 

Ο βλαστός της είναι λείος, ξυλώδης στη βάση, και τα φύλλα του είναι λογχοειδή μπλέ-πράσινου χρώματος. 

Τα άνθη του περιβάλονται από κιτρονοπράσινα βράκτια φύλλα.

Το συναντάμε κυρίως στις χώρες τις Μεσογείου και στα Βαλκάνια από τις αρχές Φεβρουαρίου.

Παρόλο που όλο το φυτό είναι δηλητηριώδες, θεωρείται και ως  φαρμακευτικό, σε διάφορες χρήσεις από την αρχαιότητα.

Capsella bursa-pastoris (L.) MEDIK.

Capsella bursa-pastoris (L.) MEDIK.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Brassicaceae

Γένος: Capsella

Είδος: C. bursa-pastoris

 

Άλλα ονόματα: Αγριοκαρδαμούδα, τζουρκάς, καψέλλα, shepherd's-purse Gewöhnliches Hirtentäschel.

 Περιγράφηκε πρώτη φορά από τον Carl Linnaeus (1707 – 1778) γνωστός και ως Carl von Linné, Σουηδός βοτανολόγος, ιατρός, ζωολόγος, ιδρυτής της διωνυμικής ονοματολογίας και θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης.

Friedrich Kasimir Medikus 1736 – 1808. Γερμανός φυσιολόγος και βοτανόλογος. 



Capsella: υποκοριστικό του capsulla (σάκος).

Bursa-pastoris: Σάκος του βοσκού (shepherd's-purse) αναφερόμενο στην μορφή του καρπού.

 

Το είδος Capsella bursa-pastoris, ή, όπως είναι γνωστότερο στην Ελλάδα, Αγριοκαρδαμούδα, ανήκει στην οικογένεια Brassicaceae.

Η οικογένεια Brassicaceae περιέχει περισσότερα από 370 γένη, με γνωστότερους εκπροσώπους τα γνωστά σε όλους κουνουπίδι, μπρόκολο και λάχανο.

Είναι μονοετές φυτό, το οποίο φυτρώνει από σπόρο. Στη βάση του φυτού τα φύλλα του σχηματίζουν ροζέτα, από την οποία ξεπροβάλλει ένα κεντρικό στέλεχος που μπορεί να φτάσει και 20 εκατοστά.

Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα και εμφανίζονται σε ομάδες στην κορυφή του μίσχου και έχουν τέσσερα πέταλα και έξι στήμονες. Όσο μεγαλώνει το κεντρικό στέλεχος, τόσο εμφανίζονται νέα λουλούδια.

 

Capsella bursa-pastoris (L.) MEDIK.

 

Η άνθισή του ξεκινάει από τον Ιανουάριο και μπορεί να δώσει πολλές γενιές κατά την διάρκεια του έτους (ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες).

Είναι αρκετά διαδεδομένο φυτό και το συναντάμε σε πολλές περιοχές του κόσμου.

Είναι πολύ γνωστό φαγώσιμο και φαρμακευτικό φυτό.

Περιέχει βιταμίνη Κ, νιασίνη, θειαμίνη, φώσφορο, χολίνη, σαπωνίνες, ασβέστιο, φουμαρικό οξύ και άλλα.

Είναι γνωστό για τις αιμοστατικές του ιδιότητες, έχει χρησιμοποιηθεί για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, σε γαστρορραγίες, και τη θεραπεία των αιμορροΐδων.

Ajuga reptans - L.

Ajuga reptans - L.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Lamiales

Οικογένεια: Lamiaceae

Γένος: Ajuga

Είδος: reptans - L. 

 

Άλλα ονόματα:Γραμπουνόχορτο, bugle, blue bugle, Dąbrówka rozłogowa, Kriechender Günsel, Bugle rampante.

Το είδος Ajuga reptans είναι ένα από τα τρία είδη του γένους Ajuga που μπορεί να συναντήσει κανείς στην περιοχή μας, και ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae.

Το συναντάμε στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία, σε σκιερές τοποθεσίες, Μάρτιο και Απρίλιο.

Το ύψος του είναι έως και 30 εκατοστά με χνουδωτό βλαστό τετραγωνικής διατομής, χαρακτηριστικό της οικογένειας στην οποία ανήκει. Τα φύλλα του είναι ελλειπτικά, αντίθετα ανά ζευγάρι και επαλλάσσονται σταυροειδώς. Τα ανώτερα φύλλα του έχουν ένα χαρακτηριστικό μωβ-πράσινο χρώμα, ενώ τα κατώτερα είναι πράσινου χρώματος.

 

Ajuga reptans - L.

Τα άνθη του έχουν μωβ χρώμα με γραμμώσεις πιο έντονης απόχρωσης, είναι συνήθως σε ομάδες των έξι ανά γόνατο, και έχουν τέσσερις μωβ στήμονες.

Είναι φαρμακευτικό φυτό, έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την επούλωση πληγών και μωλώπων, την καταπολέμηση του βήχα και ως καρδιοτονωτικό (πηγή: www.altmd.com).

Είναι επίσης καλλωπιστικό φυτό και χρησιμοποιείται για κάλυψη εδάφους σε σκιερούς κήπους.

Έχει ερμαφρόδιτα άνθη, που γονιμοποιούνται από μέλισσες και από πολλά είδη λεπιδόπτερων.

Primula vulgaris HUDS.

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Primulaceae

Γένος: Primula

Είδος: P. vulgaris

 

William Hudson (1734 - 1793) Άγγλος φαρμακοποιός και βοτανολόγος.

Συνώνυμα: Primula acaulis (L.) HILL 

Primula: Υποκοριστικό του λατινικού primus (πρώτος). Αναφέρεται στην πρώιμη εμφάνιση του άνθους (prima rosa).

Vulgaris: κοινός.

Όπως υποδηλώνει και το όνομά του, το είδος Primula vulgaris είναι ένα από τα πρώτα λουλούδια του νέου έτους.

Είναι πολυετές φυτό της οικογένειας Primulaceae, το οποίο μπορεί να ζήσει έως και 25 χρόνια. Ανθίζει από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο, σε σκιερές τοποθεσίες με βορινό προσανατολισμό και έντονη υγρασία.

Τα φύλλα του έχουν μήκος 5-25 εκατοστά, σχηματίζουν ρόδακα και έχουν χαρακτηριστικές έντονες νευρώσεις. 

 Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα και έχουν διάμετρο 20-40 χιλιοστά. Αποτελούνται από πέντε δίλοβα πέταλα λευκού χρώματος με έντονο κίτρινο χρώμα στη βάση τους και με καρπό κάψα.

Είναι φαρμακευτικό φυτό, τα φύλλα του έχουν χρησιμοποιηθεί για την επούλωση πληγών και η ρίζα του ως εμετικό και αντισπασμωδικό.

Από τα άνθη του γίνεται και ένα είδος χαλαρωτικού τσαγιού.

 Η πρίμουλα η κοινή (Primula vulgaris) είναι πολύ γνωστό καλλωπιστικό φυτό και μπορούμε να βρούμε σε φυτώρια πολλά υβρίδια της.

Είναι, επίσης, μελισσοκομικό φυτό. 

Tussilago Farfara L. ( χαμολεύκα)

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Asteraceae

Γένος: Tussilago

Είδος: Tussilago Farfara

Άλλα ονόματα: Χαμαιλεύκη, χαμολεύκη, βηχάνι, βήχιο, Colt's-foot, Coughwort, Ass's Foot, Bullsfoot, Clayweed,, Huflattich, Almindelig Følfod, Tussilage, Leskenlehti, Мать-и-мачеха, Huki-Tanpopo.

Tussilago: Διώχνω των βήχα.

Το Tussilago Farfara, ή χαμολεύκα, ή βήχιο, όπως είναι πιο γνωστό στην Ελλάδα, είναι ένα από τα πρώτα λουλούδια της άνοιξης, με γνωστές φαρμακευτικές ιδιότητες από την αρχαιότητα.

Είναι πολυετές φυτό, και ανήκει στην οικογένεια Asteraceae, η οποία είναι η πολυπληθέστερη οικογένεια με 23.600 είδη και 1.620 γένη.

Το συναντάμε ανθισμένο από τον Φεβρουάριο έως των Απρίλιο στην Ευρώπη, τη Δυτική Ασία, τη Βορειοδυτική Αφρική και τη Βόρεια Αμερική.

Έχει σύνθετα άνθη κίτρινου χρώματος, με διάμετρο 15-35 χιλιοστά, που ξεπροβάλλουν από ένα κεντρικό στέλεχος και αναπτύσσονται πριν από τα φύλλα του. Τα άνθη του γονιμοποιούνται από μέλισσες και μύγες.

Πολλαπλασιάζεται με ριζώματα ή με σπόρους.

 Είναι φυτό με φαρμακευτικές ιδιότητες. Περιέχει αλκαλοειδή, σαπωνίνες, τανίνες, ψευδάργυρο και φυτική κόλλα.

Είναι ιδιαίτερα γνωστό για τη χρήση του στην καταπολέμηση του βήχα, (βήχιο), των κρυολογημάτων και των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.

Τα φύλλα του εφαρμόζονται και ως κατάπλασμα σε έλκη και έχουν επουλωτικές ιδιότητες.

Το Tussilago Farfara περιέχει τα πυρρολιζιδικά αλκαλοειδή σενεκιονίνη και σενκιρκίνη, τα οποία μπορεί σε συγκεκριμένες δόσεις να προκαλέσουν προβλήματα στο συκώτι.

Τα πυρρολιζιδικά αλκαλοειδή χρησιμοποιούνται από τα φυτά ως προστασία από τους εχθρούς τους και περιέχονται σε πολλά είδη των οικογενειών Boraginaceae, Asteraceae, Orchidaceae, Fabaceae.

Συστήνεται τα μέρη του φυτού να βράζονται πριν τη χρήση τους.

Σε κάποιες περιοχές το Tussilago Farfara περιέχεται ως συστατικό σε θεραπευτικούς καπνούς.

Moltkia petraea (TRATT.) GRISEB

Moltkia petraea (TRATT.) GRISEB

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Boraginaceae

Γένος: Moltkia

Είδος: Μ. petraea

Συνώνυμα: Echium petraeum Tratt., Lithospermum petraum (Tratt.) A.DC

 

Το είδος Moltkia petraea είναι ένα σπάνιο είδος στην Ελλάδα, της οικογένειας Boraginaceae. Αναφέρεται μόνο στην Ήπειρο, σε τρεις θέσεις.

Είναι ενδημικό είδος των Βαλκανίων και εκτός από την Ελλάδα το συναντάμε στην Αλβανία, την Κροατία και τη Σερβία.

Είναι θαμνώδες πολυετές φυτό, τα άνθη του είναι μπλε σωληνοειδή με πέντε πέταλα και πέντε στήμονες, ελαφρά μεγαλύτερους από τα πέταλά του. Το συναντάμε από τον Μάιο ως τον Ιούνιο.

Εμφανίζεται σε βραχώδεις τοποθεσίες και φαράγγια, γεγονός που του έχει προσφέρει προστασία σε βάθος χρόνου, και πιθανολογείται ότι έχει επιβιώσει από την εποχή των παγετώνων.

Έχει αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Helleborus cyclophyllus Boiss

Βασίλειο:Plantae

Άθροισμα:Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη:Ranunculales

Οικογένεια:Ranunculaceae

Γένος:Helleborus

Είδος: H. cyclophyllus Boiss

Άλλα ονόματα: Σκάρφη, Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος

Pierre Edmond Boissier (1810-1885) ΄Ελβετός βοτανολόγος και μαθηματικός.

 

Ο Helleborus cyclophyllus είναι πιο γνωστός στην Ελλάδα ως σκάρφη και ανήκει στην οικογένεια Ranunculaceae. Πολυπληθή οικογένεια φυτών με πιο γνωστούς αντιπρόσωπους τα γένη Anemone (Ανεμώνες) και Ranunculus.

Το γένος Helleborus απαριθμεί 117 είδη (πηγή: The plant list). Ο Helleborus cyclophyllus συναντάται στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία και στην Αλβανία, πολλές φορές από τα τέλη Δεκεμβρίου.

Έχει πολλές ομοιότητες με το είδος Helleborus odorus, μάλιστα στο Catalogue of Life γίνεται αναφορά για το είδος Helleborus odorus subsp. Cyclophyllus.

Είναι φυτό πολυετές, με ύψος έως 30εκ., με σύνθετα οδοντωτά φύλλα. Έχει σεπαλοειδές περιάνθιο, (περιγόνιο), με πέντε τέπαλα πρασινοκίτρινου χρώματος. 

Είναι φυτό ανθεκτικό στο κρύο και φυτρώνει σε σκιερά μέρη, δυο χαρακτηριστικά που το κάνουν ιδανικό σαν χειμωνιάτικο φυτό σε κήπους και παρτέρια.

Όλα τα μέρη του φυτού είναι δηλητηριώδη, και έχει χρησιμοποιηθεί σαν δηλητήριο από τα αρχαία χρόνια.

Παρόλα αυτά, είναι και γνωστό φαρμακευτικό φυτό από την αρχαιότητα.

Έχει ταυτιστεί με τον αρχαίο Έλληνα μάντη Μελάμποδα, ο οποίος λέγεται ότι θεράπευσε με Ελλέβορο τις κόρες του βασιλιά της Τίρυνθας Προίτου από δαιμονική μανία.

Στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί για την τόνωση της μνήμης, για την θεραπεία ψυχικών νοσημάτων και επιληψίας, και σε ασθένειες του δέρματος.

Στην περιοχή μας το χρησιμοποιούσαν παλιά για να νεκρώνουν τη ρίζα δοντιών που είχαν χαλάσει. 

Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst.

Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst.

Φύλλο: Basidiomycota

Κλάση: Agaricomycetes
Τάξη: Polyporales
Οικογένεια: Ganodermataceae

Γένος: Ganoderma

Είδος: G. Lucidum 

 

Περιγράφηκε πρώτη φορά από τον William Curtis (1746 – 1799). Άγγλος βοτανολόγος και εντομολόγος.

 

Άλλα ονόματα: Lingzhi, reishi, youngzhi, lakownica żółtawa, lesklokorka lesklá, tрутовик лакированный, glänzender lackporling, lacquered bracket.

Ganoderma: Από τις ελληνικές λέξεις γανός (λαμπερός) και δέρμα.

Lucidum: Φωτεινό.

 

Το Ganoderma lucidum είναι ένα δημοφιλές θεραπευτικό μανιτάρι για περισσότερο από 2000 χρόνια. Στην Κίνα είναι γνωστό και ως lingzhi, (βότανο της πνευματικής ισχύος), ενώ στην Ιαπωνία είναι γνωστό ως reishi ή mannentake. Αναφέρεται πρώτη φορά στο βιβλίο Shen Nong Ben Cao Jing που γράφτηκε επί δυναστείας των Χαν (206 πχ. - 220 μχ.).

Το Shen Nong Ben Cao Jing είναι κάτι αντίστοιχο με το materia medica του Διοσκουρίδη.
 

Είναι μονοετές μανιτάρι και το βρίσκουμε σε νεκρό ξύλο δέντρων.

Το καπέλο του έχει μέγεθος 4- 20 εκ. με ακανόνιστο νεφροειδές σχήμα και ομόκεντρες αυλακώσεις στο πάνω μέρος της γυαλιστερής επιφάνειάς του.

Το χρώμα του αρχικά είναι κιτρινωπό, αργότερα πορτοκαλοκόκκινο ή καφέ κόκκινο, με κιτρινωπή περιφέρεια. Η κάτω υμενοφόρα επιφάνεια έχει λευκούς ή ωχρόλευκους πόρους.

Το πόδι είναι γυαλιστερό με παρόμοιο χρώμα με το καπέλο του (5 – 15 εκ.).

 

Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst.

 Το Ganoderma lucidum ανήκει στα επονομαζόμενα προσαρμογόνα βότανα. Προσαρμογόνα λέγονται τα βότανα που προσαρμόζουν τη δράση τους ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει υπέρταση, τα βότανα αυτά δρουν μειώνοντας την αρτηριακή του πίεση, ενώ θα έχουν την αντίθετη επίδραση σε κάποιον που έχει υπόταση.

Χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση της χοληστερίνης, της αρτηριακής πίεσης και του διαβήτη. Επίσης, για τη θεραπεία της βρογχίτιδας, της ηπατίτιδας Β, ιογενών και βακτηριακών λοιμώξεων, φλεγμονών των αρθρώσεων και των νεφρών, διαταραχών του στομάχου και του ύπνου. Έχει αντικαρκινικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα που έχουν ως βάση το Ganoderma lucidum.

Δεν είναι φαγώσιμο μανιτάρι.