Alnus glutinosa ( σκλήθρο)

Φύλλο

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Fagales
Οικογένεια: Betulaceae

Γένος: Alnus

Είδος: A. glutinosa

  Άλλα ονοματα: Σκλήθρο, black alder, Common Alder, European alder, Zwarte els, Tervaleppä, Aulne glutineux, Verne.

 

Το Alnus glutinosa ή σκλήθρο, όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα, ανήκει στην οικογένεια Betulaceae, ( φουντουκιά, γράβος, όστρια), η οποία περιέχει 6 γένη και περισσότερα από 120 είδη.

Είναι κοινό είδος στην Ευρώπη, ενώ σύμφωνα με τη βάση δεδομένων για την ελληνική φύση “Φιλότης” στην Ελλάδα το συναντάμε στους νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας, Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, Καστοριάς, Λαρίσης και Πρέβεζας.

Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 25 μέτρα σε ιδανικές συνθήκες.

Ανθίζει Μάρτιο με Απρίλιο και τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, ενώ καρπίζει Σεπτέμβριο με Νοέμβριο.

Προτιμά υγρά μέρη, ποτάμια, βάλτους και δάση με υγρασία.

 

Καρπος

  Το βακτήριο Frankia alni αναπτύσσει συμβιωτική σχέση με τα είδη του γένους Alnus, προσφέροντας στο δέντρο άζωτο, και βελτιώνει παράλληλα τη γονιμότητα του εδάφους.

Ο φλοιός του Alnus glutinosa έχει στυπτικές, καθαρτικές, αντιπυρετικές και αιμοστατικές ιδιότητες.

Το ξύλο του είναι πολύ ανθεκτικό στο νερό και για αυτόν τον λόγο χρησιμοποιείται σε θεμέλια κτηρίων που έχουν επαφή με το νερό.

Επίσης χρησιμοποιείται για την κατασκευή μολυβιών, χαρτιού, ξυλόγλυπτων και επίπλων.

Από διάφορα μέρη του δέντρου παίρνουμε χρωστικές για ποικίλες χρήσεις.

Celtis australis (μελικουκιά)

Φύλλα

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Cannabaceae

Γένος: Celtis

Είδος: Celtis australis L.

 

Άλλα ονόματα: Μελικουκιά, μολοκουκιά, Lote tree, Euroopankeltis, honeyberry tree, European nettle tree, European hackberry, nettle tree, micocoulier, zurgelbaum, ku, batkar, perlaro, arcidiavolo, bagolaro, almez, lodón, копривић, çitlembik.

 

Το είδος Celtis australis είναι πιο γνωστό στην Ελλάδα ως μελικουκιά, μελοκουκιά, ή μολοκουκιά. Μέχρι πρόσφατα ανήκε στην οικογένεια Ulmaceae, ύστερα όμως από έρευνες κατατάχθηκε στην οικογένεια Cannabaceae.

 

Καρπός

Είναι φυλλοβόλο δέντρο, ύψους 10-20 μέτρων, ιθαγενές της Μεσογείου.

Ανθίζει Μάρτιο με Απρίλιο και τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα. Ο καρπός του είναι δρύπη και ωριμάζει Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Τα φύλλα και ο καρπός της έχουν μαλακτικές, στυπτικές, αντιδιαρροϊκές ιδιότητες και έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της δυσεντερίας.

Τα φύλλα της μελικουκιάς είναι πλούσια σε φλαβονοειδή και περιέχουν μεταξύ άλλων τανίνες, σαπωνίνες και αλκαλοειδή. 

 

Κορμός

  Το ξύλο του χρησιμοποιείται για την κατασκευή εργαλείων, μπαστουνιών, καλαμιών ψαρέματος και μαστιγίων.

Από τον φλοιό και τη ρίζα του παράγεται μία κίτρινη βαφή που χρησιμοποιείται για τη βαφή μεταξιού.

 Ο καρπός της είναι βρώσιμος και από αυτόν παρασκευάζονται μαρμελάδες.

Εκτός από τις παραπάνω χρήσεις, τη μελικουκιά τη συναντάμε σε κήπους και ως καλλωπιστικό δέντρο.

Cornus mas L. (Κρανιά)

 Άνθος

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Cornales
Οικογένεια: Cornaceae

Γένος: Cornus

Είδος: Cornus mas L.

 

Άλλα ονόματα: European Cornel, Cornelian cherry, Punamarjakanukka, Cornouiller mâle, Kornelkirsche, Corniolo maschio, кизил мужской.

Η Κρανιά (Cornus mas L.) είναι μέτριου αναστήματος φυλλοβόλο δέντρο, (5-12μ), το οποίο ανήκει στην οικογένεια Cornaceae.

Το συναντάμε στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη και στη Νοτιοδυτική Ασία. Στην Ελλάδα είναι πιο διαδεδομένο στα κεντρικά και βόρεια τμήματα της χώρας.

Ανθίζει τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου και οι καρποί του ωριμάζουν Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Καρπός και φύλλα

Είναι πολύ γνωστό δέντρο από την αρχαιότητα, κυρίως για το πολύ σκληρό ξύλο του. 
Με αυτό κατασκεύαζαν δόρατα, ακόντια και τόξα και σύμφωνα με τον Παυσανία με το ξύλο κρανιάς φτιάχτηκε ο Δούρειος Ίππος. Στην περιοχή μας το ξύλο της κρανιάς όπως και της ζιλενιάς ( Phillyrea latifolia) τα χρησιμοποιούσαν οι βοσκοί για την κατασκευή ποιμενικών ράβδων.

Τα κράνα (οι καρποί της κρανιάς) έχουν πολλές ευεργετικές για τον οργανισμό ιδιότητες, κυρίως αντιοξειδωτικές. Είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, ανθοκυανίνες και βιταμίνες. Στο παρελθόν τα κράνα έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του διαβήτη.

Από τον καρπό της στην περιοχή μας φτιάχνονται λικέρ και μαρμελάδες.

Τελευταία, η καλλιέργεια της κρανιάς έχει μεγάλη ανάπτυξη για τον πολύτιμο καρπό της και σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιείται και σαν καλλωπιστικό δέντρο.

Agrimonia eupatoria L.

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons 
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Rosaceae

Γένος: Agrimonia

Είδος: Agrimonia eupatoria L.

 

 Άλλα ονόματα: Αγριμόνιο, ασπροζάκι, φωνόχορτο, sticklewort, Almindelig Agermåne, Gemeiner Odermennig, Aigremoine eupatoire, Maarianverijuuri, Gewone agrimonie, Rzepik pospolity, Репешок обыкновенный.

 Agrimonia: Προέρχεται πιθανώς από τη λέξη άργεμα (λεύκωμα), διότι υπήρχε η πεποίθηση ότι το θεραπεύει. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη προέρχεται από τις λέξεις αγρός και μένω.

Eupatoria: Από τον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ Ευπάτωρ (132 π.χ. - 63 π.χ).

 

Το αγριμόνιο ( Agrimonia eupatoria L.) είναι ένα πολύ γνωστό φαρμακευτικό φυτό της οικογένειας Rosaceae.

Είναι πολύ διαδεδομένο φυτό σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο, και ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.

Έχει πέντε κίτρινα πέταλα, πολυάριθμους στήμονες και πέντε σέπαλα.

  Όπως αναφέρθηκε, είναι φαρμακευτικό φυτό, γνωστό από τα αρχαία χρόνια.

Ο Διοσκουρίδης του έδωσε το όνομα ευπατόριο, προς τιμήν του Μιθριδάτη.

Περιέχει, μεταξύ πολλών άλλων, φλαβονειδή, τανίνες, τριτερπενοειδή γλυκοσίδια, διοξείδιο του πυριτίου, φαινόλικα οξέα.

Έχει χρησιμοποιηθεί για την τόνωση του πεπτικού συστήματος, την καταπολέμηση των κολικών, των πετρών της χοληδόχου, του διαβήτη και της ηπατίτιδας, τη ρύθμιση της λειτουργίας του ήπατος, αλλά και ως αντιβηχικό.

Είναι, επίσης, πολύ αποτελεσματικό για τη θεραπεία πληγών, μωλώπων, καθώς και τσιμπημάτων.

Sorbus torminalis (L.) Crantz

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Rosaceae

Γένος: Sorbus

Είδος: S. torminalis (L.) Crantz.

Άλλα ονόματα: Σορβιά, σουρβιά, Checkertree, wild servicetree, Etelänpihlaja, Sorbier alisier, Elsbeerbaum , sorbo torminale, rjabina glogovina.

Torminalis: Καλό για κολικούς (wikipedia)

Sorbus: Από το λατινικό sorbeo (ρουφάω)

 

Η Σορβιά, (Sorbus torminalis), όπως είναι πιο γνωστή στην Ελλάδα, είναι ένα αειθαλές δέντρο της οικογένειας Rosaceae (τριανταφυλλιά, αχλαδιά, κ.ά.).

Στην Ελλάδα το συναντάμε σε λίγες περιοχές, κυρίως στην Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη. Στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι πιο διαδεδομένο, ειδικά στη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη.

Στο Πολύδροσο Θεσπρωτίας έχουν βρεθεί πολύ λίγα άτομα σε μια μόνο περιοχή, ενώ η ύπαρξη τοπωνυμίου με το όνομα Σορβιά φανερώνει ότι κάποτε ήταν πιο διαδεδομένο.

Έχει ύψος 10-25 μέτρα. Τα άνθη της έχουν πέντε λευκά πέταλα και είναι ερμαφρόδιτα. Τα φύλλα της έχουν πέντε έως εννιά λοβούς, και οι καρποί της έχουν ωοειδές σχήμα και καφεκόκκινο χρώμα.

Παραδοσιακά χρησιμοποιούταν για τη θεραπεία των κολικών, καθώς και για να δίνει άρωμα σε κάποιες μπύρες.

Σύμφωνα με το pfaf.org, οι καρποί του πιθανώς να περιέχουν υδροκυάνιο, (όπως και τα πικραμύγδαλα), το οποίο σε μικρές ποσότητες διεγείρει την αναπνοή και βελτιώνει την πέψη. Σε μεγαλύτερες ποσότητες όμως μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο.

Sideritis raeseri (Τσάι του βουνού)

Sideritis raeseri (Τσάι του βουνού)

Βασίλειο: Plantae

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Τάξη: Lamiales

Οικογένεια: Lamiaceae

Γένος: Sideritis

Είδος: S. raeseri subsp. raeseri

  Το τσάι του βουνού (Sideritis) είναι ένα από τα πιο γνωστά βότανα στην Ελλάδα, πολύ δημοφιλές στη λαϊκή φαρμακευτική.

Το όνομά του δόθηκε από τη χρήση του για τη θεραπεία πληγών από σιδερένια όπλα.

Το γένος sideritis ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών (Lamiaceae).

Στην Ελλάδα συναντάμε τουλάχιστον δεκαπέντε είδη και υποείδη του γένους (S. Syriaca, S. clandestina ssp. Cylleana, S. scardica κ.α).

Το Sideritis raeseri το συναντάμε συνήθως σε ασβεστολιθικά πετρώματα, σε υψόμετρα από 700 έως 2.000 μέτρα.

 

Sideritis raeseri (Τσάι του βουνού)

 Εξαιτίας των θεραπευτικών του ιδιοτήτων και του έντονου αρώματός του είναι πολύ δημοφιλές αφέψημα.

Περιέχει μεταξύ πολλών άλλων φλαβονοειδή, διτερπένια, τριτερπενικά οξέα, λαουρικό οξύ, κουμαρίνες, στερόλες, αμινοξέα, παλμιτικό οξύ.

Έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές αντισπασμωδικές, επουλωτικές, αναλγητικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των κρυολογημάτων, της αναιμίας, του βήχα και των στομαχικών διαταραχών.

Λόγω των αντιοξειδωτικών του ιδιοτήτων, κάποιες εταιρίες το χρησιμοποιούν σε κρέμες προσώπου και σαμπουάν.

Είναι μελισσοκομικό και αρωματικό φυτό, και τα τελευταία χρόνια γίνονται

προσπάθειες συστηματικής καλλιέργειάς του.

Δυστυχώς, το τσάι του βουνού στην Ελλάδα κινδυνεύει από την αλόγιστη συλλογή του για εμπορικούς σκοπούς.

Crataegus monogyna JACQ.

Άνθη και φύλλα

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Rosales
Οικογένεια: Rosaceae

Γένος: Crategus

Είδος: C. monogyna

 

Άλλα ονόματα: Κράταιγος, Τρικοκκιά, Μουρτζιά, Μπουρμπουτζελιά,Τσιατσιά, hawthorn, Arç blanc, Tylppöorapihlaja, Aubépine à un style, Eingriffliger Weissdorn, Espino majuelo.

Crataegus: Από την ελληνική λέξη κράτος.

Monogyna: Με ένα στύλο.

 

Ο Crataegus monogyna (κράταιγος ο μονογύνος), είναι ένα πολύ ενδιαφέρον αγκαθωτό, φυλλοβόλο δέντρο της οικογένειας Rosaceae.
 Στην ίδια οικογένεια ανήκουν πολύ γνωστά είδη, όπως η φράουλα, η αμυγδαλιά, η κυδωνιά, η αχλαδιά, η τριανταφυλλιά και πολλά άλλα.

Στην περιοχή μας το ξέρουμε ως Μουρτζιά και είναι ένα μικρό δέντρο, το ύψος του οποίου κυμαίνεται από 5 έως 10 μέτρα.

Ανθίζει συνήθως τον Απρίλιο με Μάιο, με άφθονα λευκά άνθη, δίνοντάς μας ένα πολύ όμορφο θέαμα την περίοδο αυτή.

 

Φλοιός

Τα άνθη του έχουν πέντε πέταλα, πολυάριθμους πολύχρωμους στήμονες και έναν στύλο, όπως δηλώνει και το όνομά του ( monogyna).

Στο ίδιο δέντρο βρίσκουμε αρσενικά και θηλυκά άνθη, και η γονιμοποίησή του γίνεται με έντομα.

Τα φύλλα του έχουν 3-5 λοβούς και είναι γυαλιστερά με σκούρο πράσινο χρώμα.

Καρποφορεί τον Σεπτέμβριο, δίνοντας μικρούς στρογγυλούς κόκκινους καρπούς. Οι καρποί αυτοί αποτελούν καλή τροφή για διάφορα είδη πουλιών, που διασπείρουν έτσι τους σπόρους του δέντρου σε μεγάλες αποστάσεις, μέσω τον κοπράνων τους.

Είναι δέντρο που ζει πολλά χρόνια, μπορεί να φθάσει και να ξεπεράσει τα 200 χρόνια.

Καρπός

Τα είδη του γένους Crataegus είναι πολύ γνωστά για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες από τα αρχαία χρόνια.

Είναι ένα από τα πιο γνωστά βότανα, κυρίως για τις καρδιοτονωτικές του ιδιότητες.
Βελτιώνει τη ροή του αίματος ενισχύοντας την καρδιά, παράλληλα

ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, ανεβάζοντας τη χαμηλή και κατεβάζοντας την υψηλή πίεση.

Είναι χρήσιμο για περιπτώσεις ταχυκαρδίας και αρυθμίας.

Έχει αντιοξειδωτικές, αντιπυρετικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες, και θεωρείται ότι μειώνει την ποσότητα της χοληστερόλης.

Περιέχει βιοφλαβονοειδή, βιταμίνη C, τανίνες, σαπωνίνες και πολλά άλλα.

Χρήσιμα μέρη είναι κυρίως τα άνθη και οι καρποί του, αλλά και η φλούδα του σαν αντιπυρετικό.

Το ξύλο του είναι σκληρό και χρησιμοποιείται στην ξυλογλυπτική.

Το βρίσκουμε και σαν καλλωπιστικό είδος σε φράχτες και άκρες κήπων.

Fraxinus ornus L. (Φράξος)

Fraxinus ornus L. (Φράξος)

Άθροισμα: Angiosperms

Βασίλειο: Plantae

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Lamiales
Οικογένεια: Oleaceae

Γένος: Fraxinus

Είδος: F. ornus

Άλλα ονόματα: Φράξος, Φράξινος, manna ash, Freixe de flor, Mannasaarni, Orne, Frêne à fleurs, Orne d'Europe, Manna-Esche, orno, Fresno de flor, mannaas.

 

Το Fraxinus ornus ή, όπως είναι πιο γνωστός, φράξος, ανήκει στην ίδια οικογένεια με την ελιά (Oleaceae) και συναντάται σε πολλές χώρες τις Ευρώπης.

Είναι διαδεδομένο είδος στην περιοχή μας και είναι αρκετά εντυπωσιακό όταν ανθίζει (Απρίλιο με Μάιο).

Το ύψος του μπορεί να ξεπεράσει τα 15 μέτρα. Τα φύλλα του είναι σύνθετα λογχοειδή και αντίθετα μεταξύ τους. Τα λευκού χρώματος άνθη του βρίσκονται στις άκρες των ανθοφόρων βλαστών του και αποτελούνται από δύο στήμονες και τέσσερα στενά πέταλα.

Από μικρές τομές σε συγκεκριμένης ηλικίας δέντρα εξάγεται ένας χυμός γνωστός ως μάννα. Ο χυμός αυτός έχει καθαρτική δράση ενώ εξαιτίας της γλυκιάς του γεύσης χρησιμοποιείται και σαν γλυκαντική ουσία.

Στην περιοχή μας έχει βαφική χρήση δίνοντας ένα ωραίο μαύρο χρώμα.

Το ξύλο κάποιων ειδών του γένους Fraxinus (ash trees) χρησιμοποιείται για την κατασκευή ηλεκτρικών κιθαρών, τόξων και εργαλείων.

Erodium cicutarium (L.) L'HER.

Erodium cicutarium (L.) L'HER.

 

Βασίλειο: Plantae
Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons
Τάξη: Geraniales
Οικογένεια: Geraniaceae

Γένος:Erodium

Είδος: E. cicutarium (L.) L'HER.

Charles Louis L'Héritier de Brutelle (1746 – 1800) : Γάλλος βοτανολόγος

Άλλα ονόματα: Χτενάκι, καλόγερος, πηρούνι, βελονάκι, σκαζίκι, alfilaree, Common Stork's-bill, cutleaf filaree, stork's bill, Reigersbek, Peltokurjennokka, Érodium à feuilles de cigue, Bec-de-grue commun, Schierlings-Reiherschnabel, Becco di gru comune, tranehals, Skatnäva.

 

Erodium: Από το πουλί ερωδιός (αναφέρεται στο σχήμα των καρπών του φυτού).

Cicutarium: Κωνιόμορφος.

 

Το Erodium cicutarium είναι ένα είδος που ανήκει στην οικογένεια Geraniaceae (γεράνια).

Είναι αρκετά διαδεδομένο στην Ευρώπη και το συναντάμε ανθισμένο από τα τέλη Μαρτίου έως και των Μάιο.

 

Erodium cicutarium (L.) L'HER.

 

Τα φύλλα του είναι πτεροειδή και αναπτύσσονται στη βάση του φυτού σε σχήμα ροζέτας.

Τα άνθη του έχουν πέντε πέταλα ροζ χρώματος και αναπτύσσονται σε έναν μακρύ βλαστό που ξεκινά από τη βάση του φυτού.

Τα φύλλα και η ρίζα του φυτού είναι φαγώσιμα, κατά προτίμηση πριν αναπτυχθούν τα άνθη του.

Έχει αιμοστατικές, στυπτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Anchusa officinalis L.

Anchusa officinalis L.

Άθροισμα: Angiosperms

Κλάση: Dicotyledons

Οικογένεια: Boraginaceae

Γένος:Anchusa

Είδος: Anchusa officinalis

 

Συνώνυμα: Anchusa angustifolia L, Anchusa arvalis Rchb, Anchusa microcalyx Vis.

Περιγράφηκε πρώτη φορά  από τον Carl Linnaeus (1707 – 1778) γνωστός και ως Carl von Linné. Σουηδός βοτανολόγος, ιατρός, ζωολόγος, ιδρυτής της διωνυμικής ονοματολογίας και θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης.

 
Άλλα ονόματα: Βοϊδόγλωσσα, φούρνελα, common bugloss, alkanet, Buglosse officinale, Воловик лекарственный, Oxtunga, Gemeine Ochsenzunge, Farbownik lekarski, Gewöhnliche Ochsenzunge.

Το είδος Anchusa officinalis ανήκει στη μεγάλη οικογένεια φυτών Boraginaceae, η οποία περιλαμβάνει πάνω από 2.500 είδη και 146 γένη.

Χαρακτηριστικά είδη της οικογένειας Boraginaceae είναι τα φαρμακευτικά Borago officinalis, Cynoglossum officinale, Symphytum officinale και Lithospermum officinale.

Το Anchusa officinalis, ή βοϊδόγλωσσα, όπως λέγεται σε κάποια μέρη της Ελλάδας, είναι πολυετές φυτό, αρκετά διαδεδομένο στην Ευρώπη.

Όλο το φυτό έχει πυκνό τρίχωμα, χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικογένειας

Boraginaceae.

Έχει βαθιές ρίζες, και το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα 70 εκατοστά.

Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, ανοιχτού πράσινου χρώματος, και τα άνθη του έχουν πέντε πέταλα μπλε-μωβ χρώματος και πέντε στήμονες.

Είναι φαρμακευτικό φυτό, γνωστό από την αρχαιότητα. Έχει πολλές ιδιότητες και χρήσεις: επουλωτικό, διουρητικό, μαλακτικό , αποχρεμπτικό, στυπτικό και αντιβηχικό.

Είναι μελισσοκομικό φυτό.